|
Skaliste wybrzeże wyspy |
Grenlandia – autonomiczne terytorium zależne od Danii położone na wyspie o tej samej nazwie w Ameryce Północnej, o obszarze 2 166 086 km² (największa wyspa na świecie), pokrytej w 81% przez lądolód grenlandzki (410,4 tys. km² jest wolnych od lodu) i o ludności 56 282 (według stanu ze stycznia 2014). Przeważającą część (89%) mieszkańców Grenlandii stanowią Inuici.
Stolicą Grenlandii jest Nuuk (duńska nazwa Godthåb).
W 1978 duński parlament przyznał Grenlandii autonomię. W 1982 odbyło się referendum, w którym mieszkańcy opowiedzieli za wystąpieniem z Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Grenlandia wystąpiła z niej w 1985 i nie jest obecnie – w przeciwieństwie do Danii – członkiem Unii Europejskiej. Jest to jedyne miejsce, które w swoim czasie było w UE lub jej protoplaście i wystąpiło z niej. Grenlandia jest członkiem Rady Nordyckiej.
Na wyspie jest 13 miast liczących ponad tysiąc mieszkańców, z których największe to Nuuk (15,5 tys.), Sisimiut (5,5 tys.)
i Ilulissat (4,5 tys.).
|
Aappilattoq |
|
Alluitsup Paa |
|
Ilulissat |
|
Ittoqqortoormiit |
|
Kangaamiut |
|
Kullorsuaq |
|
Kulusuk |
|
Maniitsoq |
|
Naajaat |
|
Nutaarmiut |
|
Oqaatsut |
|
Paamiut |
|
Sermiligaaq |
|
Siorapaluk |
|
Tasiilaq |
|
Tasiusaq |
|
Qaanaaq |
|
Qaarsut |
|
Qeqertaq |
|
Qaqortoq |
|
Qeqertarsuaq |
|
Qeqertarsuatsiaat |
|
Ukkusissat |
|
Upernavik |
|
Uummannaq |
Przeważająca część ludności Grenlandii zamieszkuje południowo-zachodnią
część kraju, gdzie warunki klimatyczne są najkorzystniejsze. Około 40%
ludności to mieszkańcy licznych osad lub niewielkich miejscowości,
położonych wokół wybrzeży Grenlandii. Około 25% całej populacji mieszka w
stolicy kraju – Nuuk.
Wyspa ta leży w północnej części Oceanu Atlantyckiego i jest częścią Ameryki Północnej. Od reszty kontynentu oddziela ją Cieśnina Davisa, Smitha, Robesona, Lancaster oraz Morze Baffina. Najdalej położonym na północ punktem jest Przylądek Morris Jesup, a na południe Przylądek Farvel. Od wschodu Cieśnina Duńska oddziela ją od innej wyspy, Islandii. Najwyższym szczytem tej wyspy jest Góra Gunnbjørna 3700 m n.p.m.,
grubość lodu w czaszy lodowca dochodzi do 3500 m. Wybrzeże typu fiordowego z licznymi przybrzeżnymi wyspami. Większa część Grenlandii leży w północnym kole podbiegunowym.
|
Góra Uummannaq (1170m) widziana z Uummannaq Fjord |
|
Jeden z grenlandzkich fiordów z widocznym jęzorem lodowcowym |
|
Wystający spod lądolodu ośnieżony szczyt górski – Cone |
Flora Grenlandii jest uboga. Na jej terenie spotkać można ok. 500 gatunków roślin wyższych oraz 3000 gatunków mchów, porostów i glonów.
Roślinność na Grenlandii występuje tylko w miejscach, które choć
przez krótki czas w ciągu roku są wolne od pokrywy lodowej. Zasadniczy
typ roślinności porastającej te obszary stanowią różne typy tundry oraz łąki. Tundra na południu złożona jest z różnych gatunków traw, mchów, porostów i roślin zielnych, a na północy tylko z mchów i porostów. Na samym południu kraju występują także krzewy i karłowate gatunki drzew, m.in. brzozy (osiągające 10 m wysokości), olchy, wierzby (sięgające 4 m), jarzębiny, jałowce, zaś wybrzeże położone na północnym skraju wyspy (powyżej 80° szerokości geograficznej) jest praktycznie pozbawione roślinności.
Na wybrzeżach żyją m.in. renifery,
piżmowoły,
lemingi,
niedźwiedzie polarne,
pieśce (lisy polarne),
wilki polarne,
zające polarne,
gronostaje,
a także ptaki – m.in. pardwy,
sowy śnieżne,
edredony,
gęsi i mewy. Morze w pobliżu wyspy zamieszkane jest przez liczne ryby (np. łososie, dorsze, rekiny i mallotusy), a także duże ssaki morskie (około 30 różnych gatunków, m.in. wale grenlandzkie, narwale, białuchy,
morsy oraz kilka gatunków fok, np.: grenlandzka,
wąsata,
obrożna (nerpa)
itd.). Ponadto grenlandzkie wody zamieszkują liczne gatunki drobnych zwierząt (tzw. kryl), stanowiących pożywienie kręgowców, a spośród nich największe znaczenie mają krewetki.
Na Grenlandii żyje ok. 700 gatunków owadów i pajęczaków: liczne komary, motyle, trzmiele i pająki.
|
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz