Orliki

Orliki kwiaty z charakterem Z pozoru delikatne, a tak naprawdę bardzo wytrzymałe. Orliki najlepiej czują się na stanowisku półcienistym, dlatego też stanowią jedną z podstawowych bylin, wykorzystywanych do ożywienia zacienionych zakątków w ogrodzie. Dzięki orlikom kompozycje nabiorą wyrazu i będą zachwycać zróżnicowaniem oraz delikatnością. Rodzaj Aquilegia zaliczany jest do rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae) i obejmuje kilkadziesiąt gatunków roślin zielnych, występujących w strefie umiarkowanej półkuli północnej. Uprawiane w ogrodach okazy to najpiękniejsze gatunki rodzaju oraz bardzo zróżnicowane mieszańce, które zdominowały ogrodowe rabaty.   Wybrane gatunki rodzaju •    Aquilegia vulgaris- orlik pospolity •    Aquilegia canadensis- orlik kanadyjski •    Aquilegia chrysantha- orlik złocisty •    Aquilegia formosa- orlik wspaniały Orlik pospolity (Aquilegia vulgaris L.) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych. Pochodzi z Europy i z Afryki Północnej. Występuje również w stanie dzikim w Polsce, jest niezbyt pospolity. Rośnie na rozproszonych stanowiskach zarówno na niżu, jak i w górach, najwyżej sięga w Tatrach. Pochodzi też od niego wiele mieszańców uprawianych jako rośliny ozdobne. Biologia i ekologia Bylina, hemikryptofit. Kwitnie między majem a lipcem. Kwiaty zapylane są przeważnie przez trzmiele. Cała roślina jest lekko trująca. Przy doustnym spożyciu powoduje odurzenie, omdlenia, zwężenie źrenic, biegunkę i trudności w oddychaniu. Siedliskiem są widne lasy liściaste i niezbyt wilgotne zarośla. Dobrze czuje się na glebach żyznych. Lubi stanowiska półcieniste lub słoneczne. Gatunek wykazujący dużą zmienność, niektóre opracowania wyróżniają liczne podgatunki: Aquilegia vulgaris L. subsp. vulgaris – podgatunek typowy, Aquilegia vulgaris L. subsp. ballii (Litard. & Maire) Dobignard, Aquilegia vulgaris L. subsp. cossoniana (Maire & Sennen) Dobignard, Aquilegia vulgaris L. subsp. dichroa (Freyn) T. E. Díaz, Aquilegia vulgaris L. subsp. hispanica (Willk.) Heywood, Aquilegia vulgaris L. subsp. nevadensis (Boiss. & Reut.) T. E. Díaz, Aquilegia vulgaris L. subsp. paui (Font Quer) O. Bolòs & Vigo.   Wyhodowano szereg odmian uprawnych, m.in.: 'Black Barlow' – kwiaty pełne, zwisające, o bardzo ciemnej śliwkowej barwie, prawie czarnej. Roślina dorasta do 80 cm wysokości. 'Blue Barlow' – kwiaty pełne, zwisające, o barwie niebieskofioletowej. Roślina dorasta do 80 cm wysokości. 'Nivea' – kwiaty białe. Roślina dorasta do 80 cm wysokości. 'White Barlow' – kwiaty pełne, zwisające, o barwie białej. Roślina dorasta do 80 cm wysokości. 'William Guiness' – kwiaty dwubarwne (kielich blado bordowofioletowy, płatki korony białe z bordowofioletowymi ostrogami). Roślina dorasta do 75 cm wysokości. 'Winky Blue White' – kwiaty są niebieskie z białymi brzegami, osadzone na wyprostowanych szypułkach. Roślina dorasta do 45 cm wysokości. 'Winky Red White' – kwiaty są różowoczerwone z białymi brzegami, osadzone na wyprostowanych szypułkach. Roślina dorasta do 45 cm wysokości. Odmiana 'Winky Red White Double' o pełnych kwiatach ORLIK SPRING MAGIC BLUE WHITE AQUILEGIA CAERULEA Zagrożenia i ochrona Od 2014 roku roślina jest objęta w Polsce częściową ochroną gatunkową. W latach 1957–2014 znajdowała się pod ochroną ścisłą.  Z powodu swoich ładnych kwiatów bywa zrywany i przesadzany do ogródków przydomowych. Wiele jego stanowisk znajduje się w parkach narodowych, gdzie są dobrze chronione. Zastosowanie Roślina ozdobna – świetnie nadaje się na kwiat cięty czy bylinę rabatową. W ogrodach rzadko jednak uprawia się typową formę gatunku, zazwyczaj uprawiane są jego kultywary i mieszańce o kwiatach w kolorze białym, różowym, karmazynowym, purpurowym Roślina lecznicza: Ziele orlika – Herba Aquilegiae zawiera alkaloidy (magnoflorynę) oraz kumarynę i glikozyd nitrylowy. Dawniej był wykorzystywany w lecznictwie ludowym, obecnie tylko w homeopatii. Orlik jest naturalnym repelentem – skutecznie odstrasza ślimaki od obgryzania roślin rosnących w jego sąsiedztwie. Kiedyś robiono z tej rośliny płyn ściągający.   Uprawa Uprawiany jest głównie ze względu na ładne kwiaty. Po przekwitnięciu staje się nieozdobny, dlatego też sadzi się go zazwyczaj w towarzystwie innych roślin. Jest łatwy w uprawie, całkowicie mrozoodporny. Najlepiej rośnie na lekkiej, przepuszczalnej i próchnicznej glebie i na stanowisku słonecznym. Rozmnaża się go przez podział kępy lub z nasion wysiewanych jesienią lub wiosną. W celu otrzymania osobników o tych samych cechach co odmiana, roślinę należy rozmnażać przez podział rozrośniętych kęp.