Wyspy Owcze

Krajobraz Wysp Owczych Wyspy Owcze – archipelag wysp wulkanicznych (o powierzchni 1399 km²) na Morzu Norweskim, między Wielką Brytanią, Islandią a Norwegią. Stanowią terytorium zależne Danii.     Ośrodkiem administracyjnym jest Thorshavn (farer. Tórshavn).          Stare, farerskie domy z trawiastymi dachami Fort Skansin Havnar Kirkja, katedra Wysp Owczych Budynek Løgtingið, z 1852 Norröna w Thorshavn Dom Nordycki Zabudowania Vestmanna Osada Kirkjubøur Duvugardur w Saksun Tjørnuvík z zatoki Kościół w Kollafjørður Kirkjubøargarður w Kirkjubøur Kvívík Zabytki Kvívík Leynar z widoczną plażą. Przystań w Nólsoy Klaksvík Głównymi miastami Wysp Owczych są: Klaksvík,     Klaksvík Hoyvík, Argir. Żyje tam prawie 48,2 tys. mieszkańców, a gęstość zaludnienia wynosi 34,5 osób/km². Językami urzędowymi są farerski i duński. Mieszkańcy wyznają w większości luteranizm. Kirkjubøur.       Runavík oraz Saltangará Eiði Svínáir Zima w Ljósá Plaża w Koltur. Nólsoy Norðradalur Signabøur. Syðradalur. Velbastaður Norðdepil   Leirvík Norðoyri Árnafjørður Gøtugjógv. Leirvík Norðragøta Fuglafjørður Typowy, stary dom farerski Nowoczesny kościół w Fuglafjørður Hellur. Toftir Nes Toftir. Strendur Tabliczka wjazdowa przed Innan Glyvur. Tablica wjazdowa przed Morskranes. Przystań w Selatrað. Zabudowa Strendur ze znajdującym się po środku drewnianym kościołem. Strendur Wjazd do Oyrarbakki Wyspy Owcze podzielone są na sześć regionów i siedem okręgów wyborczych: Eysturoy, Norðoyar (także Norðoyggjar), Sandoy, Streymoy (podzielony na dwa okręgi wyborcze), Suðuroy oraz Vágar. Dzielą się one obecnie na 34 okręgi gminne. Do roku 2004 istniało 48 takich okręgów; rząd prowadzi politykę zachęcania do oddolnego łączenia się gmin, w związku z czym można oczekiwać, że liczba ich wkrótce ulegnie dalszej redukcji. Największym z okręgów administracyjnych jest Streymoy, zaś gminnym gmina Thorshavn. Mieszkańcy Wysp (częściowo w strojach ludowych) Klify wybrzeża Vestmannabjørgini Archipelag tworzy 18 głównych wysp wulkanicznych o powierzchni górzystej. Największe z nich to Streymoy (373 km²)  Góra Skælingsfjall i Eysturoy (286 km²). Najwyższym wzniesieniem Wysp Owczych jest Slættaratindur (882 m n.p.m.) na Eysturoy. Wzniesienia przecinają liczne doliny. Wybrzeża – na ogół skaliste i strome, tylko gdzieniegdzie mają charakter fiordów. Są tu najwyższe klify w Europie, jak znajdujący się na Viðoy klif przylądka Enniberg (745 m), zajmujący w Europie pierwsze miejsce. Rzeki są krótkie i wąskie, często przybierają na sile w okresie pozimowych roztopów, zdarza się, iż zakończone są wodospadami spadającymi z wysokich klifów do oceanu. Na wyspach występują także jeziora, z których największym jest Sørvágsvatn (3,56 km²) na wyspie Vágar. Przybliżone współrzędne Wysp Owczych: 62°00′N 6°47′W (Thorshavn na wyspie Streymoy, w centrum archipelagu). Widok z klifu Beinisvørð wzdłuż zachodniego wybrzeża Suðuroy w kierunku północnym. Widać grube warstwy jasnego bazaltu, poprzedzielane cienkimi i ciemniejszymi warstwami tufu Kaldbaksbotnur – wieś na wyspie Streymoy Wyspy Owcze zbudowane są głównie z bazaltów powstałych w paleocenie i eocenie, w okresie 60-50 mln lat temu w wyniku wylewów z bardzo długich, prostych szczelin (tzw. erupcji linearnych). Wyróżnia się trzy grube serie bazaltowe, o łącznej grubości około 3 km. Seria dolna ma około 900 m, środkowa – ponad 1300 m i górna około 670 m. Dolna seria na powierzchni dominuje na wyspie Suðuroy i Mykines, środkowa na powierzchni dominuje na zachodnich wyspach (głównie Vágar, Streymoy, Eysturoy), a górna na wyspie Sandoy i wyspach wschodnich archipelagu. Oprócz tych poziomo leżących serii są też powszechnie pionowe lub skośne żyły i dajki wulkanitów o większej odporności na wietrzenie niż bazalty głównych serii. Zaznaczają się one w morfologii wysp jako twardzielcowe skałki. Pomiędzy dolną a środkową serią bazaltów występuje seria ponad 100 m zlepieńców, zwietrzelin i warstwy węgli brunatnych powstała w czasie dłuższej przerwy w wulkanizmie. Datowana jest na eocen. Pokłady węgla mają maksymalnie do 10 m miąższości (wraz z płonymi przeławiceniami), przeważnie dużo mniej, średnio 75 cm. Zasoby szacuje się na 12 mln ton. Odsłaniają się na wyspach Vágar i Suðuroy. Wydobycie na niewielką skalę prowadzono głównie w okresie obu wojen światowych. Argir Hestur Hestur Kościół w Hestur Ánir   Depil Norðtoftir Strond Runavík oraz Saltangará Vestmanna Domy w Vestmanna. Port w Vestmanna Centrum Gjógv Kościół w Saksun Zabudowania w Tjørnuvík. Kaldbak Porkeri   Vágur Nes Zabudowania w Tvøroyri   Sandvík Fámjin Hov Hvalba   Tvøroyri Wyspy były zamieszkane przez eremitów irlandzkich już w VII wieku, następnie około 825 roku zostały zasiedlone przez Normanów (wikingów), a od 1035 roku stanowiły posiadłość Norwegii. Wraz z nią zostały przyłączone w roku 1380 do Danii. W roku 1814 Dania utraciła Norwegię, ale zachowała Wyspy Owcze. Nałożony na wyspy duński monopol handlowy spowodował zahamowanie ich rozwoju gospodarczego. W tym czasie narastał ruch nacjonalistyczny, który dążył do uzyskania niepodległości. W pierwszej połowie XIX wieku wyspom przyznano ograniczoną autonomię. Ruch nacjonalistyczny doprowadził jednocześnie do powstania pisanego języka farerskiego, który jest, obok duńskiego, językiem urzędowym Wysp. W latach 1940-1945 archipelag, jako istotny dla przebiegu Bitwy o Atlantyk punkt strategiczny, zajęty był przez wojska brytyjskie. W roku 1948 podpisano nowe warunki współzależności między Wyspami Owczymi a Danią, uzyskując tym samym szerszą autonomię. Hoyvík Múli