Janusz Radziwiłł herbu Trąby (ur. 22 lipca 1579 w Wilnie, zm. 6/7 listopada 1620 w Czarlinie) – książę Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, kasztelan wileński od 1619, podczaszy wielki litewski od 1599, starosta borysowski, pan na Dubinkach, Lichtenbergu, Słucku i Kopylu.
Uczestnik rokoszu Zebrzydowskiego, protektor protestantyzmu na Litwie, wnuk Mikołaja Rudego Radziwiłła, syn Krzysztofa Mikołaja Pioruna i Katarzyny Ostrogskiej, brat przyrodni Krzysztofa Radziwiłła.
Pochodził z kalwińskiej linii Radziwiłłów na Birżach
i Dubinkach. W młodości towarzyszył ojcu w wyprawie inflanckiej. W 1603
roku po śmierci Krzysztofa Mikołaja Pioruna stanął wraz z bratem
Krzysztofem na czele obozu politycznego Radziwiłłów. Dzięki zawartemu 1
października 1600 roku w Brześciu małżeństwu z Zofią Olelkowiczówną, księżną na Słucku i Kopylu stał się najbogatszym magnatem na Litwie.
W 1606 roku urażony na Zygmunta III Wazę, przyczynił się do rokoszu Zebrzydowskiego w Koronie. W Lublinie obrany został marszałkiem koła rycerskiego. W bitwie pod Guzowem
pierwszy natarł na szyki królewskie. W latach 1607-1608 prowadził w
Wielkim Księstwie Litewskim prywatną wojnę ze stronnikiem króla, Janem Karolem Chodkiewiczem.
Po ugodzie z królem przez resztę życia przeważnie stronił od spraw
publicznych w Rzeczypospolitej, pozostając jednak w opozycji do dworu.
Wyjechał do Francji i do Szwajcarii, skąd wrócił w 1610 roku. Po stracie
pierwszej żony Zofii w 1612 roku ponownie ożenił się 7 lipca 1613 roku w
Berlinie z córką elektora brandenburskiego, Elżbietą Zofią Hohenzollern. Przebywał w Gdańsku, gdzie zajmował się sprawami majątkowymi.
Spiskował z księciem Siedmiogrodu, Gaborem Bethlenem,
którego zamierzał osadzić na tronie polskim. W 1616 roku w proteście
wobec polityki Wazów na wschodzie i rozpoczęciu przez króla kolejnej wojny z Rosją udał się na dobrowolną emigrację i przebywał w Niemczech, gdzie związał się z obozem książąt protestanckich, licząc na nieunikniony wybuch wojny z cesarzem. W 1618 roku nabył Państwo Lichtenberg we Frankonii stając się pełnoprawnym władcą terytorialnym w Rzeszy.
W 1618 roku w związku z nadaniem mu kasztelanii wileńskiej powrócił
do Rzeczypospolitej i zamieszkał w Wilnie. Nie zdecydował się jednak na
stały pobyt na Litwie i przeprowadził się powtórnie do Gdańska.
Zmarł w listopadzie 1620 roku w domu swojego sługi Czarlińskiego w
Czarlinie wkrótce po chrzcie najmłodszego syna, Bogusława. Po pogrzebie,
który miał miejsce w Wilnie, pochowany został w kościele kalwińskim w
Dubinkach.
Dwukrotnie żonaty. Jego małżeństwo z księżną Zofią Słucką było bezdzietne. Z druga żoną córką elektora brandenburskiego Jana Jerzego Hohenzollerna, Elżbietą Zofią Hohenzollern miał czworo dzieci:
- Elżbietę Eleonorę (ur. 1615, zm. 1633)
- Jana Jerzego (ur. i zm. 1616)
- Zofię Agnieszkę (ur. 1618, zm. 1637)
- Bogusława (ur. 1620, zm. 1669)
Krzysztof Radziwiłł herbu Trąby (ur. 22 marca 1585, zm. 19 listopada 1640 w Świadości) – książę z birżańskiej linii Radziwiłłów, hetman polny litewski od 1615, kasztelan i wojewoda wileński od 1633, hetman wielki litewski od 1635. Syn Krzysztofa Mikołaja Radziwiłła Pioruna, ojciec Janusza Radziwiłła.
Wyznawca i protektor kalwinizmu na Litwie. Zdolny wódz.
W młodości u boku ojca uczestnik wojny ze Szwecją za Gustawa Adolfa. Pierwszy raz samodzielnie dowodził broniąc Inflant w 1608 roku podczas wojny ze Szwecją w latach 1600-1611.
Był marszałkiem koła poselskiego sejmiku generalnego Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1615 i 1618 roku.
Walczył w wojnie z Rosją 1609-1618. Podczas walk ze Szwedami w latach 1617-1618 wykazał się energią i talentem, odzyskując większość utraconych wcześniej twierdz.
Podczas wojny ze Szwecją w latach 1621-1626, mając tylko kilkuset ludzi, nie zdołał w 1621 roku obronić Rygi. W 1622 roku odparł pod Mitawą atak przeważających sił szwedzkich, którymi dowodził sam Gustaw Adolf. Choć odzyskał Kurlandię, podpisał rozejm ze Szwecją i od tego momentu zaczął się jego konflikt z królem Zygmuntem III Wazą. Przywódca antykrólewskiej opozycji na Litwie za panowania Zygmunta Wazy, pomijany przy rozdawaniu wakansów.
Był elektorem Władysława IV Wazy z województwa wileńskiego w 1632 roku.
Wyróżnił się w wojnie smoleńskiej 1632-1634 z Rosją. Przez kilka miesięcy na czele słabej armii litewskiej operował wokół oblężonego Smoleńska,
kilkakrotnie wprowadzając do twierdzy posiłki i zaopatrzenie. Aktywnymi
i śmiałymi działaniami dał czas na nadejście głównej armii polskiej
króla Władysława IV.
Po nadejściu odsieczy brał udział w osaczeniu rosyjskiej armii i
doprowadzeniu jej do kapitulacji. Następnie przeprowadził śmiały rajd
jazdy w głąb terytorium Rosji. Nagrodzony buławą wielką litewską zbliżył
się do dworu. Z zastrzeżeniami popierał wojenne plany Władysława IV.
Gorliwy różnowierca, przeciwnik duchowieństwa katolickiego i Zygmunta III Wazy,
na elekcję po jego śmierci przyprowadził klika tysięcy zbrojnych
żołnierzy i zamówił pomoc elektora brandenburskiego dla zabezpieczenia
losu swych współwyznawców.
Albrycht Władysław Radziwiłł herbu Trąby, ur. 16 czerwca 1589 w Nieświeżu, zm. 20 lipca 1636 w Czernawczycach) – książę Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, kasztelan wileński od 1633 i trocki od 1626, krajczy wielki litewski od 1622, stolnik wielki litewski od 1620.
Syn Mikołaja Krzysztofa zwanego Sierotką i Elżbiety Eufemii z Wiśniowieckich. Brat Aleksandra Ludwika, Zygmunta Karola i Jana Jerzego.
Edukację otrzymał w kolegiach jezuickich, najpierw w Braniewie, a potem w Augsburgu. W latach 1606-1607 podróżował po Włoszech. Po powrocie do kraju wziął udział w wojnie ze Szwecją i Rosją. W 1620 roku został stolnikiem litewskim i ordynatem nieświeskim, a w 1622 roku krajczym wielkim litewskim. W 1626 roku otrzymał kasztelanię trocką oraz starostwo ryskie i szerszewskie, a w 1633 roku został mianowany kasztelanem wileńskim.
Szydłowiec Albrycht Władysław objął w posiadanie wskutek działu z braćmi, przeprowadzonego 6 marca 1616 r., kiedy to jego starszy brat Jan Jerzy
zrzekł się tytułu hrabiego szydłowieckiego. Z osobą Albrechta wiążą się
ostatnie większe prace budowlane, jakie wykonane zostały wykonane na szydłowieckim zamku, prawdopodobnie w ramach przygotowań do ślubu z Anną Sapieżanką, córką kanclerza wielkiego litewskiego Lwa Sapiehy. Uroczystość zaślubin odbyła się w 1618
roku (kolejny, i jednocześnie ostatni, ślub radziwiłłowski w zamkowej
kaplicy miał miejsce dopiero po ok. 150 latach kiedy to M. Radziwiłł
poślubił Marię z Gawdzickich).
Był elektorem Władysława IV Wazy z województwa trockiego w 1632 roku.
|
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz