Ludy Afryki

Sakalawa – jedna z 18 grup etnicznych zamieszkujących Madagaskar. Populacja ludu szacowana jest na około 1,4 miliona osób. Zamieszkują głównie zachodnie wybrzeże wyspy, od Toliara na południu po Sambirano na północy.  Sakalawa są prawdopodobnie potomkami imigrantów z różnych stron świata, głównie Bliskiego Wschodu (Arabowie i Persowie), Afryki kontynentalnej (Bantu), Indii i Indonezji oraz Portugalii, którzy przybyli na Madagaskar w XVII wieku. Zintegrowali się oni z mieszkającymi na wyspie ludami Vezo (dominującymi na zachodnim wybrzeżu) i Vazimba (zasiedlającymi tereny wewnątrz). Z czasem różnice kulturowe zaczęły doprowadzać do licznych walk o władzę. W zachodniej części wyspy utworzyły się wielkie królestwa: Antakarana, Boina, Menabe i Vezo. Na przełomie XVIII i XIX wieku, za panowania Ravahiny, ludy Sakalawa zostały zjednoczone. Sakalawa zamieszkują głównie zachodnie wybrzeże Madagaskaru, nad Kanałem Mozambickim, od miasta Toliara na południu po rzekę Sambirano na północy. Część ich terytorium znajduje się w granicach Parku Narodowego Kirindy Mitea. Obszar Sakalawów, analizując wyspę pod względem geograficznego zasięgu grup etnicznych, sąsiaduje z terytoriami ludów: Antandroy, Bara i Merina. . Plemiona Sara są największą grupą etniczną w Czadzie i stanowią około 28% mieszkańców (z około 3,5 mln mieszkańców). Przywędrowali do Czadu w XVI wieku i zamieszkują obecnie w południowo-wschodniej części kraju. W plemieniu Sara (Czad) płytki gliniane lub drewniane znajdują się często zarówno w górnej jak i dolnej wardze kobiet. W tym celu, podobnie jak to było w plemieniu Mursi, rozcina się poziomo wargi, a następnie  umieszcza w nich coraz większe krążki. Niektórzy historycy uważają, że ten zwyczaj upiększania się kobiet powstał, aby chronić je przed muzułmańskimi łowcami niewolników.  Somalijczycy – ludność pochodzenia kuszyckiego, stanowią 98% mieszkańców Somalii (1983), zamieszkują też terytoria sąsiednich państw Rogu Afryki (m.in. region Ogaden w Etiopii). Podzieleni są na sześć zespołów rodowych: Dir, Darod, Issak, Hawija, Digil, Rahanwejn. Pierwsze cztery rody należą do Samaale, ludności pasterskiej, pozostałe dwa do Saab, ludów rolniczych o niższej randze społecznej w stosunku do pasterzy. Zespoły rodowe dzielą się na rody, a te z kolei na lineaże. Wszelkie przeszłe i współczesne konflikty Somalii przebiegają na styku rodów, lineaży, itd. (często nazywanych plemionami), których struktura jest bardzo skomplikowana. Samburu – nilotycki lud afrykański z północno-środkowej Kenii, posługujący się językiem samburu. Samburu są koczowniczymi pasterzami, którzy hodują głównie stada bydła, ale także owce, kozy i wielbłądy. Populację Samburu szacuje się na 265 000 osób.   Szyllukowie  – grupa etniczna, zamieszkująca tereny na lewym brzegu Nilu Białego w Sudanie Południowym, odłam Nilotów z północnej grupy ludów Luo. W 1993 roku ich liczebność wynosiła ok. 430 tysięcy. Posługują się językiem szylluk z grupy nilo-saharyjskiej. Szyllukowie zachowują tradycyjne wierzenia (kult przodków, animizm). Podstawą gospodarki jest hodowla bydła, rolnictwo i rybołówstwo. Do tradycyjnych zajęć zalicza się również kowalstwo. Struktura społeczna opiera się na egzogamicznych rodach i klasach wieku. Jako jedyna grupa etniczna wśród Nilotów Szyllukowie rozwinęli centralną władzę plemienną. Surma -  grupa etniczna. Surma to wspólna nazwa plemion: Suri (20.500 osób), Mursi (7.500 osób) oraz Me’en (151.500 osób).   Tigrajczycy – jedna z grup etnicznych, zamieszkujących Etiopię. Ich liczba szacowana jest na ok. 6,75 miliona osób. Stanowią ok. 6,2% ludności Etiopii i ok. 50% mieszkańców Erytrei. Zamieszkują głównie etiopską prowincję Tigraj. Tigrajczycy są blisko spokrewnieni z Amharami: podobnie jak oni posługują się językiem z grupy semickiej (zwanym tigrinia) i należą w większości do Kościoła Etiopskiego. Tigrajczycy uważają się za potomków starożytnego państwa Aksum. Stanowią dominującą siłę w partii Etiopski Ludowo-Rewolucyjny Front Demokratyczny, która od 1991 r. sprawuje władzę w Etiopii. Tigrajczykiem był wieloletni premier Etiopii Meles Zenawi. Toposa – jedna z grup etnicznych w Sudanie Południowym, zamieszkujących region Ekwatorii Wschodniej. Populacja tej grupy to powyżej 100 000 osób, w większości chrześcijan. Posługują się językiem toposa z grupy języków nilotyckich. Tuaregowie – lud berberyjski zamieszkujący obszary Sahary, głównie w Algierii, Libii, Mali, Nigrze i Burkina Faso. Sami mówią o sobie kel tamasheq. Tradycyjnie są nomadami, podróżują po pustyni i jej obrzeżach, zajmują się hodowlą bydła i kóz, wytwarzaniem biżuterii i turystyką. W 2012 r. podjęli próbę utworzenia suwerennego państwa Azawad na terenie północnego Mali. W literaturze i tekstach piosenek (Berberowie posiadają stosunkowo bogaty repertuar muzyczny) można zetknąć się z nazwą imazeghen „wolni ludzie”, która oznacza po prostu wszystkich Berberów. Przedwojenne źródła podawały również „Kel tagoulmoust” oznaczającą ludzi noszących zasłonę („zasłaniający twarz”). Definitywne odrzucenie nazwy „tuareg” wiąże się z negatywnymi konotacjami tego słowa – jedna z proponowanych etymologii wywodzi znaczenie od arab. tawariq, czyli „bezbożnik”.   Obszar zamieszkany przez Tuaregów Twa lub Batwa – ludność pigmejska zamieszkująca tereny Rwandy, Burundi, Ugandy i Konga. Ich społeczność liczy około 80 000 ludzi i zajmuje się głównie myślistwem i garncarstwem. Wodaabe (Bororo) - jeden z ludów Afryki należący do grupy etnicznej Fulbe. Wodaabe żyją jako wędrowni pasterze (Nomadowie). Wędrują wzdłuż południowej granicy Sahary. Istnieją teorie na temat ich pochodzenia mówiące, że w dawnych czasach przywędrowali z Mezopotamii, przez Morze Czarne . Napisy naskalne z centralnej części Sahary sprzed ok. 5000 lat dowodzą ich obecności już w epoce kamienia. Rytm życia Wodaabe podporządkowany jest potrzebom ich długorogiego bydła zebu, którego hodowla i pielęgnacja jest bardzo pracochłonna. Niechętnie sprzedają swoje zwierzęta a ubój odbywa się niezwykle rzadko. Odżywiają się głównie mlekiem i zebranymi roślinami. Pogardzani przez wszystkie sąsiednie grupy etniczne są nazywani Bororo tzn. Zaniedbani Pasterze. Sami nazywają siebie Wodaabe co oznacza „tabu czystości”. W odróżnieniu od innych plemion Afryki nie mają zhierarchizowanej struktury społecznej. Autorytet Ardo* opiera się tylko na ich doświadczeniu życiowym. Mogą oni udzielać rad, ale nie rozkazów.    Zaghawa - grupa etniczna zamieszkująca we wschodniej części Czadu oraz na zachodzie Sudanu, w większości w Darfurze. Liczą około 171 tys. osób. Nazywają siebie samych "beri", natomiast określenie "zaghawa" zostało im nadane przez sąsiadujące plemiona arabskie. Posługują się językiem zaghawa. Zajmują się pasterstwem bydła oraz wielbłądów oraz w dosyć znacznym stopniu uprawą ziemi. W XVII wieku przyjęli islam, jednak ciągle żywe są zapożyczenia z wierzeń tradycyjnych. Obecny prezydent Czadu Idriss Déby wywodzi się z ludu Zaghawa, tak jak wielu członków rządu. Na terenie Sudanu przedstawiciele tej grupy etnicznej są aktywni w wielu ruchach zbrojnych zaangażowanych w konflikt w Darfurze. Zajowie (znani również jako Zewajowie i Laki) – mała, licząca około 5000 osób, grupa etniczna, zamieszkująca Etiopię. Żyją na wyspach położonych na jeziorze Ziway, na południe od Addis Abeby. Prawdopodobnie są potomkami trzech fal osadniczych, zasiedlających te wyspy między XIV a XVII wiekiem. Ich głównym źródłem utrzymania jest rybołówstwo i rolnictwo. Uprawiają między innymi kukurydzę, sorgo, proso, miłkę abisyńską, pieprz i jęczmień. Oprócz tego hodują zwierzęta, przede wszystkim bydło, kozy, owce, kury i osły. Z racji zamieszkiwanych terenów i ubóstwa ich populacja jest bardzo narażona na malarię. Mają swój własny język, który należy do grupy języków etiopskich i jest blisko spokrewniony z Gurage. Są wyznawcami Etiopskiego Kościoła Ortodoksyjnego, ale działają wśród nich misjonarze protestanccy.   Zulusi – lud negroidalny obejmujący większość grup ludności Nguni. Zulusi mówią językiem zulu, z rodziny bantu, zbliżonym do języka xhosa. Zamieszkują Afrykę Południową, zajmują się pasterstwem.  W pierwszej połowie XIX wieku Zulusi utworzyli, pod dowództwem Czaki, silne wodzowskie państwo i dobrze zorganizowane siły zbrojne, zaopatrzone nawet w broń palną. Odrzucili ultimatum brytyjskie o rozwiązaniu swej armii i prowadzili przez kilkadziesiąt lat walkę przeciw Burom i Brytyjczykom, wypierającym ich z siedzib ich zamieszkania. Swą determinację Zulusi opłacili dziesiątkami tysięcy ofiar. W 1879 roku zostali podbici przez Brytyjczyków. Stanowią najliczniejszą grupę etniczną w RPA. Ich główny rejon zamieszkania to KwaZulu-Natal.