Ludy Afryki

Lotuko – lud zamieszkujący okolice Torit w południowym Sudanie, mówiący jednym z języków wschodniosudańskich, należących do rodziny nilo-saharyjskiej (dawniej klasyfikowanych w podrodzinie szari-nilockiej). Uprawiają proso, kukurydzę, orzeszki ziemne oraz tytoń, hodują także dużą liczbę bydła. Mieszkają w dużych, liczących często kilkaset zagród osadach. Nie mają scentralizowanego wodzostwa, natomiast uznawana jest władza dziedzicznych "zaklinaczy deszczu", z których każdy sprawuje rytualną i polityczną władzę nad jednym z dziewięciu obszarów deszczu. Lotuko dzielą się na wiele rodów patrylinearnych, których rozmieszczanie nie pokrywa się z obszarami deszczu. Luo (zwana także Jaluo) – grupa etniczna zamieszkująca Kenię, wschodnią Ugandę, północną Tanzanię oraz Sudan Południowy, posługująca się językiem luo. Wraz z grupami Aczoli, Lango, Alur i Zair należy do południowej gałęzi ludów Luo. Ojciec prezydenta USA Baracka Obamy pochodził z tego plemienia. W plemieniu nadal żyje część rodziny prezydenta Obamy: babcia, wujkowie i kuzyni. Luo (Lwo, Kiluo) – grupa ludów, zamieszkujących dorzecze górnego Nilu, a także przyległe tereny Kenii, Tanzanii i Demokratycznej Republiki Konga, odłam Nilotów. Posługują się językami nilotyckimi (zob. języki luo). Dzielą się na dwie główne grupy: północną (m.in. Szyllukowie, Anuak) i południową (m.in. Aczoli, Luo właściwi, Lango, Alur, Zair). Ludy Luo zachowują tradycyjne wierzenia, częściowo przejęli też chrześcijaństwo i islam sunnicki. Struktura społeczna oparta jest przeważnie na rodach patriarchalnych, praktykowane jest wielożeństwo. Podstawą gospodarki jest rolnictwo i hodowla zwierząt, w mniejszym zakresie również rybołówstwo. Obszar zamieszkiwany przez ludy Luo Madi − lud negroidalny zamieszkujący północno-zachodnią Ugandę i Sudan Południowy. Zajmują się głównie rolnictwem i rybołówstwem. Mówią językiem z rodziny kongo-kordofańskiej. Malgasze – tubylcza ludność Madagaskaru. Naród ten liczy ok. 20 mln osób. Posługują się dialektami języka malgaskiego, wyznają w większości chrześcijaństwo. Na etnogenezę Malgaszów złożyły się przede wszystkim austronezyjskie ludy z Azji Południowo-Wschodniej (prawdopodobnie pochodzące z Borneo), które zasiedliły wyspę na pocz. I tys. n.e. (II - V wiek), oraz negroidalni (czarnoskórzy) osadnicy z Afryki, którzy pojawili się na Madagaskarze wkrótce później (lub – według niektórych teorii – w zasadzie równocześnie), a także dość liczni arabscy koloniści, którzy osiedlili się w tym regionie po VII w. n.e. Choć wszyscy Malgasze posługują się jednym językiem, tj. malgaskim, to reprezentują mozaikę kulturową, na którą składa się 18 grup etnicznych różniących się używanymi dialektami (wzajemnie zrozumiałymi), częściowo kulturą, a także typem antropologicznym, zależnie od tego, jaką część ich przodków stanowili osadnicy z Azji Południowo-Wschodniej, a jaką Murzyni (głównie Bantu) lub Arabowie. Największą grupą etniczną, bo stanowiącą prawie jedną czwartą społeczeństwa, są zamieszkujący centralny Madagaskar Merina, pochodzenia głównie indonezyjskiego. Z kolei drugą co do wielkości są mieszkańcy wybrzeża, mieszańcy indonezyjsko-afrykańsko-arabscy, zwani Betsimisaraka. Mangbetu, Moru-Mangbetu – grupa plemion murzyńskich zamieszkujących obszar środkowej Afryki, głównie w Prowincji Wschodniej Demokratycznej Republiki Konga a także przygraniczne tereny północno-wschodniego Zairu, Ugandy i Sudanu Południowego. Liczebność Mangbetu szacowana jest na ok. 1,1 mln do 2,4 mln. Główne zajęcia to rolnictwo i łowiectwo, słyną z kowalstwa, garncarstwa, rzeźbiarstwa. Posługują się językiem Mangbetu należącym do rodziny środkowosudańskiej z grupy języków nilo-saharyjskich. Masajowie – autochtoni afrykańskiej półkoczowniczej grupy etnicznej. Zamieszkują Kenię oraz północną Tanzanię. Dzięki swoim charakterystycznym zwyczajom oraz zamieszkaniu w dostępnym terenie są jedną z najlepiej znanych afrykańskich grup etnicznych. Masajowie porozumiewają się w języku Maa, który pochodzi z rodziny języków nilo-saharyjskich. Uczą się także języków urzędowych Kenii i Tanzanii: suahili i angielskiego. Nie ma precyzyjnych szacunków populacji Masajów. Według spisu statystycznego z 1989 roku populacja wynosi 377 089 osób. Według innego źródła danych w 1994 w Kenii było 453 tys. osób mówiących w języku Maa. Całkowita populacja jest szacowana na ok. 900 tys.. Problem z precyzyjnym oszacowaniem populacji Masajów wynika z odległej lokalizacji niektórych wiosek, a także ciągłego przemieszczania się ludzi. Rządy Tanzanii i Kenii próbowały zachęcić Masajów do porzucenia ich półkoczowniczego trybu życia. Jednak próba zakończyła się niepowodzeniem i Masajowie kontynuują odwieczne zwyczaje. W ostatnim czasie Oxfam ogłosił, że tryb życia Masajów powinien zostać rozpowszechniony. Wynika to ze zmiany klimatu i zdolności Masajów do uprawy roślin na pustyniach i w buszu.   Mbuti  - lud zamieszkujący Las Równikowy Ituri, w północno-wschodniej Demokratycznej Republice Konga, odłam Pigmejów. Mbuti żyją w stosunkowo niewielkich grupach: od 15 do 60 osób. Przyjmuje się, że w sumie liczą około 30 do 40 tys. osób. Pierwsze wzmianki o „ludziach z drzewa” (jak prawdopodobnie określano właśnie plemię Mbuti) pojawiły się już u starożytnych Egipcjan, ok. 2500 r. p.n.e. Mbuti nie interesuje władza centralna. Konflikty rozwiązują, dyskutując aż do osiągnięcia kompromisu. W skrajnych przypadkach grupa może "skazać" kogoś na życie samotnie w lesie przez pewien czas. Gdy upłynie oznaczony termin, wygnaniec może powrócić do grupy. Mbuti mieszkają w wioskach podzielonych na zespoły. Kiedy rozpoczyna się pora sucha, opuszczają wieś i udają się do lasu, przy okazji tworząc szereg obozów. Takie wsie, złozone z małych, okrągłych i bardzo prowizorycznych domów, są samotne i oddalone od innych terenów zamieszkiwanych przez ludzi. Mbuti posiadają ogromną wiedzę o lesie, plonach, żywności. Kraby, skorupiaki, mrówki, larwy, ślimaki, świnie, antylopy, małpy, ryby, miód, jagody, owoce, korzenie i liście to tylko niektóre "specjały" ich kuchni. Ich główny rytuał to Molimo - inspirowany przekonaniem o lesie jako centrum życia. Święto to obchodzone jest po takich wydarzeniach, jak np. śmierć w celu odnalezienia równowagi psychicznej. Molimo trwa od jednej do trzech lub czterech nocy. Czas potrzebny do ukończenia tego rytuału nie jest jednak sztywno oznaczony. Molimo to także nazwa trąbki, na której grają w trakcie rytualnego tańca. Tradycyjnie jest ona wykonywana z drewna. Gdy Mbuti jej nie używają, pozostaje schowana w drzewie w lesie. Mursi lub Murzu - lud pasterski w Etiopii, ściśle powiązany z ludem Suri, posługujący się językiem mursi. Język ten w 80% pokrywa się z językiem suri. Lud ten zamieszkuje centrum sąsiędniego do Suri rejonu dorzecza Omo w strefie Debub Omo regionu Jedebub Byhierocz, Byhiereseboczynna Hyzbocz. Sami Mursi nie uważają się za Suri, jednak występują pomiędzy nimi podobieństwa kulturowe i językowe. Kobietom z plemienia Mursi, wkraczającym w dorosłe życie, rozcina się dolną wargę i umieszcza się w niej gliniany krążek. Z czasem zamienia się krążki na coraz większe, mogące osiągać średnicę około 35 cm. Im większy krążek w wardze kobiety, tym bardziej jest ona atrakcyjna w oczach plemienia i tym więcej krów jest skłonny oddać jej rodzinie mężczyzna, chcący się z nią ożenić. Czasem mężczyźni toczą walki o wybrankę na śmierć i życie. Pojedynki te prowadzone są przy użyciu kijów.