Helsinki

Helsinki – stolica i największe miasto Finlandii oraz regionu Uusimaa. Liczba mieszkańców 591 306, aglomeracja – około 1,2 mln.  W skład zespołu miejskiego wchodzą: Espoo,  Budynek Nokii w Espoo Vantaa i Kauniainen. Są głównym ośrodkiem przemysłu, kultury i administracji. Port nad Zatoką Fińską. Uniwersytet założony w 1828 roku. W aglomeracji znajduje się główny fiński port lotniczy Helsinki-Vantaa. Miasto jest położone na południu kraju, na brzegu Zatoki Fińskiej. Jest położone zarówno na lądzie stałym jak i na archipelagu szkierowym złożonym z około 300 wysp, z których największe to Lauttasaari, Korkeasaari i Seurasaari. Południowa część Helsinek leży na półwyspie Vironniemi. Podział Helsinek jest wielostopniowy i stosunkowo mało stabilny. Obecnie istniejący powstał w roku 1982 i ze zmianami obowiązuje do dziś. Miasto dzieli się na 8 dystryktów, które dzielą się na 34 okręgi podstawowe (peruspiiräit). Następnym szczeblem podziału są dzielnice (osa-aluet), których jest 137. Najmniejszą jednostką administracyjną jest osiedle (pienalue) - w Helsinkach jest ich 369.       Zabytki W mieście znajduje się dzielnica Kruununhaka, gdzie znajdują się domy z XVI-XVII wieku, ocalałe z pożaru z 1812 roku. Senaatintori (plac Senacki), z pomnikiem cara Rosji Aleksandra II w centralnej części, zaprojektowany przez C.L. Engela w 1820 roku. Plac otacza mnóstwo budynków klasycystycznych.   Helsingin Yliopisto, gmach zaprojektowany przez C.L. Engela, drugi uniwersytet w Finlandii, założony w 1828 roku Suomenlinna – twierdza wybudowana w 1748 roku przez Szwedów; teraz znajduje się w niej kilka muzeów. Linnanmäki – wesołe miasteczko z 1950 roku Gmach parlamentu Eduskuntatalo (1926-1931). Siedziba parlamentu Finlandii   Teatr Narodowy (Kansallisteatteri) z 1882 roku Bank Narodowy (Suomen Pankki) z końca XIX wieku   Dworzec Kolejowy (Päärautatieasema) zaprojektowany w 1910 roku przez Eliela Saarinena Dom towarowy Stockmann z 1930 r   Pałac Prezydencki (Presidentinlinna) z 1814 roku   Biblioteka Narodowa (Kansalliskirjasto) z 1828 roku, gmach zaprojektowany przez C.L. Engela Most Pitkäsilta z 1912 roku   Obserwatorium astronomiczne (Tähtitorni) zaprojektowane przez C.L. Engela w 1825 roku   Teatr Szwedzki (Svenska teatern) z 1866 roku, zaprojektowany przez Nicholasa Benoisa, zmodernizowano w 1935 roku Kaivopuisto – jeden z największych parków w centrum Helsinek z 1840 roku   Muzea W całym mieście znajduje się ponad 35 muzeów. Muzeum Narodowe (Kansallismuseo) z połowy XIX wieku – największe zbiory historyczne w Finlandii   Ateneum – największe muzeum sztuki w Finlandii. Zobaczyć tam można m.in. obrazy Gallena-Kalleli, Järnefelta, Sallinena, van Gogha, Cezanne'a, Chagalla i wiele innych.   Muzeum Sztuki Współczesnej Kiasma Muzeum im. Sinebrychoffa – zbiory starej sztuki Finlandii i Europy Muzeum Miasta Helsinki (Kaupunginmuseo), przedstawiające miasto (kilka oddziałów) Muzeum Gallena-Kalleli (Tarvaspää) z 1913 roku; znajdują się tam zbiory poświęcone temu artyście Muzeum wojskowe (Sotamuseo) Muzeum Ehrensvärda położone na wyspie Suomenlinna Muzeum Teatru (Teatterimuseo) z 1868 roku. Tam znajdują się m.in. dzieła Aleksisa Kivi Muzeum Sportu (Urheilumuseo) z 1940 roku położone w pobliżu stadionu Muzeum Poczty (Postimuseo) z połowy XX wieku. Przedstawia historię poczty w Finlandii Muzeum Robotnicze z przełomu XIX i XX wieku Muzeum Radia Muzeum Hotelarstwa Miejsca kultu religijnego W Espoo i Vantaa znajduje się kilka kościołów z okresu średniowiecza, w mieście funkcjonują również inne świątynie. Katedra luterańska (Tuomiokirkko) przy placu Senackim, z 1840 roku, projekt Carl Ludwig Engel   Stary Kościół (Vanha Kirkko) z roku 1826, najstarszy kościół Helsinek, projekt Carl Ludwig Engel   Sobór Zaśnięcia Bogarodzicy (Uspenskin katedraali) – katedralny sobór prawosławny z 1868 roku   Cerkiew św. Trójcy (Pyhän Kolminaisuuden kirkko) z 1827, projekt Carl Ludwig Engel   Kościół Temppeliaukio (Temppeliaukion kirkko) z 1969 roku. Kościół wykuty w skale. Projekt Tuomo i Timo Suomalainen Kościół w Kallio (Kallion kirkko), secesyjny kościół murowany zaprojektowany przez Larsa Soncka, zbudowany w latach 1908–1912   Kościół św. Jana (Johanneksenkirkko), neogotycki kościół z 1891 roku   Kościół Agricoli (Agricolan kirkko), funkcjonalistyczny kościół murowany zaprojektowany przez Larsa Soncka, zbudowany w latach 1933-1935 Kościół św. Mateusza w Espoo (Espoon keskus), średniowieczny kościół murowany z 1430 roku Kościół św. Wawrzyńca (Pyhän Laurin kirkko lub Helsingin pitäjän kirkko) w Vantaa, średniowieczny kościół murowany z 1450 roku Katolicka katedra św. Henryka (Pyhän Henrikin kirkko) z 1860 roku   Wielka Synagoga z 1906 roku. Inne obiekty  Aleksanterin teatteri (Teatr im. Aleksandra), dawny rosyjski teatr z drugiej połowy XX wieku, w latach 1918-1993 Opera narodowa, obecnie teatr Opera Narodowa (Suomen Kansallisooppera) z 1993 r. Finlandiatalo – hala konferencyjna zaprojektowana przez Alvara Aalto w 1966 roku.   Stadion Olimpijski wybudowany w 1938 roku na igrzyska olimpijskie. W pobliżu stadionu znajduje się posąg Paavo Nurmiego   Dom Stanów (Säätytalo) - miejsce gromandzeń parlamentu stanowego (1891) Ritarihuone – budynek z ok. 1890 roku w którym zbierała się szlachta Willa Hakasalmi, obecnie Muzeum Miasta Helsinki, wybudowana w 1843 roku Kamienica Sederholma wybudowany w 1757 roku przez przemysłowca Johana Sederholma, najstarsza kamienica Helsinek, obecnie oddział Muzeum miasta Helsinki Dom mieszczański (Ruiskumestarin talo) przy ul. Kristianinkatu z ok. 1818 r., oddział Muzeum miasta Helsinki Sibeliuspuisto – park im. Sibeliusa z lat 20. XX wieku Dom Mannerheima z początku XX wieku. Obecnie znajduje się tam muzeum poświęcone marszałkowi Mannerheimowi ZOO z 1882 roku. Pomnik cara Aleksandra II z 1863 r. na Placu Senackim Ratusz (Kaupungintalo) klasycystyczny z drugiej połowy XIX wieku, dawny hotel Seurahuone Hartwall Areena, hala wielofunkcyjna w pobliżu stacji kolejowej Pasila   Dzielnica Töölö w stylu klasycyzmu i funkcjonalizmu Stare hale targowe: Wanha Kauppahalli (przy porcie Eteläsatama) oraz Hakaniemen halli (w dzielnicy Hakaniemi)   .. Historia Na terenie dzisiejszych Helsinek już w XV wieku istniała niewielka osada. Właściwe miasto zostało założone w 1550 roku przez króla Gustawa Wazę. Stało się ono ważnym ośrodkiem handlu. W 1640 roku główne centrum miasta zostało przeniesione na obecne miejsce. Często niszczone przez Rosjan w czasie wojen ze Szwecją. W 1710 roku wybuchła niewielka epidemia. W XVIII wieku nastąpił przyspieszony rozwój miasta. W 1748 roku wybudowano twierdzę Suomenlinna. W 1809 Finlandia stała się częścią Rosji. W celu zmniejszenia wpływów szwedzkich w Finlandii car chciał przenieść stolicę z Turku do Helsinek. Po wielkim pożarze w 1812 roku miasto zostało stolicą kraju. Helsinki zaczęto rozbudowywać na wzór rosyjskiego Petersburga. Wtedy powstało mnóstwo instytucji i budynków klasycystycznych, rozwinął się przemysł. W 1870 roku zbudowano pierwszą linię kolejową. W 1918 roku Helsinki stały się miejscem starć fińskiej wojny domowej pomiędzy komunistami i ich przeciwnikami. W tym samym roku Helsinki stały się stolicą niepodległej Finlandii. Po II wojnie światowej nastąpił bardzo szybki rozwój miasta. W 1952 roku było gospodarzem letnich igrzysk olimpijskich. W 1972 roku podpisano tam traktat KBWE. Miasto stało się modne, a dziś jest jedną z 9 stolic kulturalnych Europy. Po krótkim kryzysie gospodarczym na początku lat 90. XX wieku, miasto powtórnie zaczęło się rozwijać. W 2007 roku Helsinki były gospodarzem 52. Konkursu Piosenki Eurowizji 2007.