Gwiazdonos

Gwiazdonos (Condylura cristata) – gatunek owadożernego ssaka z rodziny kretowatych, jedyny przedstawiciel rodzaju Condylura.. Gwiazdonos występuje w Ameryce Północnej (Kanada i północno-wschodnie Stany Zjednoczone). Jego ryjek składa się z dwóch mięsistych, czerwonych lub różowych, ruchliwych wyrostków, które świetnie sprawdzają się podczas szukania żywności. Gwieździsty twór, przypominający otwartą dłoń składa się z 22 wypustek służących mu jako narząd dotyku. Podczas wyszukiwania żywności gwiazdonos porusza wszystkimi wypustkami oprócz dwóch znajdujących się na samej górze. Prawdopodobnie te dwie wypustki wykorzystywane są jako narząd dotyku, a pozostałych 20 służy zwierzęciu do chwytania ofiary. 10 i 11 wyrostek są krótsze i służą do naprowadzania i popychania pokarmu do otworu gębowego. Badania prowadzone przy użyciu mikroskopu skaningowego wykazały, że tylko nabłonek na powierzchni przydatków pokryty jest brodawkami układającymi się na kształt plastrów miodu, nazywanymi narządami Eimer'sa (jest ich około 25000). Na 10 i 11 wyrostku jest ich najmniej. Niezwykłą cechą nosa Condylura cristata jest to, że zarówno za ruchy jego lewą jak i prawą częścią odpowiadają obie półkule mózgowe, a nie jak w przypadku wszystkich ssaków - opozycyjne. Gwiazdonos przypomina kreta, ma również ciemnobrunatną sierść i podobną budowę jest jednak jedynym przedstawicielem podrodziny gwiazdonosów (Condylurinae). Dorosłe osobniki mają 12-13 centymetrów długości, ogon (5 cm – 8,5 cm) i ważą 35-80 gramów. Gwiazdonos jest światowym rekordzistą, najszybszym łowcą na naszym globie. Znalezienie larwy owada lub nicienia, stwierdzenie czy nadaje się on do spożycia i połknięcie swojej ofiary zajmuje mu 1/5 sekundy. Prowadzi podziemny tryb życia, ale do tego stylu życia przywiązny jest mniej niż inne krety. Podobnie jak swoi "kuzyni" (krety) kopie nory, jednak większość pożywienia zdobywa na powierzchni oraz w wodzie. Jest świetnym pływakiem. Żywi się larwami owadów wodnych, dżdżownicami, skorupiakami i mięczakami. W wodzie poluje na bezkręgowce, a nawet drobne ryby. W zimie potrafi znaleźć pożywienie pod lodem. Gwiazdonosy budują system podziemnych korytarzy, z czego część posiada nawet ujście do wody. Od końca maja do czerwca gwiazdonos powiększa swoją rodzinę. W jednym miocie może być od dwóch do siedmiu młodych osobników.. Wyróżniono dwa podgatunki gwiazdonosa: C. cristata cristata   C. cristata nigra