Łączna liczba wyświetleń

niedziela, 22 lutego 2015

Ostropest plamisty

Ostropest plamisty (Silybum marianum (L.) Gaertner) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych (Asteraceae)..Pochodzi z obszaru śródziemnomorskiego: południowej i południowo-wschodniej Europy, Afryki Północnej, Azji Zachodniej oraz niektórych rejonów Azji Środkowej (Indie, Pakistan). Jako gatunek introdukowany (przypadkowo zawleczony lub uciekinier z upraw) rozprzestrzenił się w wielu rejonach świata. Obecnie rośnie dziko, poza obszarem swojego pierwotnego występowania także w innych miejscach Afryki i Europy, w Australii, Nowej Zelandii, Ameryce Północnej i Południowej. W Polsce jest rośliną uprawną, czasami dziczejącą (ergazjofigofit).

Morfologia


Pokrój
Swoim wyglądem bardzo podobny do ostów.
Łodyga
Gruba, prosta, wzniesiona, górą rozgałęziająca się. Osiąga wysokość do 2 m.
 
 Liście
Szerokoeliptyczne lub odwrotnie jajowate, bezogonkowe, obejmujące swoją nasadą łodygę, zatokowo klapowane, białoplamiste. Brzegi mają silnie kolczaste.
 
  
Kwiaty
Zebrane w zwisłe kwiatostany – duże koszyczki (4-5 cm długości) wyrastające na szczycie łodyg. Łuski okrywy koszyczków zakończone są długim, odgiętym i kolczasto orzęsionym końcem. Kwiaty o purpurowej barwie.
 
 Owoc
Niełupka z żóltawoszarym puchem kielichowym ponad dwukrotnie dłuższym od owocu.
Roślina jednoroczna. W Polsce zdziczałe formy spotyka się w ogrodach, nieużytkach, ugorach oraz w zbiorowiskach ruderalnych i synantropijnych. Kwiaty zapylane są przez owady. Kwitnie od lipca do sierpnia.

Zastosowanie


Roślina lecznicza.

  • Historia: Lecznicze działanie ostropestu znane było w starożytności i średniowieczu. O ostropeście wspomina już Teofrast żyjący ok. 370-287 r. p.n.e. Lecznicze działanie ostropestu znali Dioskurides i Pliniusz Starszy, żyjący w I wieku naszej ery. O korzystnym wpływie ostropestu na wątrobę pisał wybitny angielski zielarz John Gerard (1545-1611) i botanik Nicholas Culpeper (1616-1654). Opisuje go w swoim dziele również żyjąca w XI wieku Hildegarda z Bingen. Obecnie ostropest plamisty jest uprawiany na potrzeby przemysłu farmakologicznego (zioło).
  • Surowiec zielarski: owoce Fructus silybi mariani. Zawierają sylimarynę, flawonoidy, aminy biogenne (histaminę, tyraminę), kwasy organiczne, śluz, witaminy Ci K, fitosterole, garbniki, białka, cukry, olej z dużą ilością kwasu linolowego (50%) i sole mineralne. Najważniejsza jest sylimaryna, która jest silnym przeciwutleniaczem. Jej zawartość dochodzi do 2-3%. Z nasion ostropestu wytwarza się lek Sylimarol (w postaci pastylek). Można też samodzielnie sporządzać z nich odwar lub nalewkę. Lek ten ma zastosowanie zarówno profilaktyczne (np. podaje się go ludziom pracującym w oparach substancji chemicznych i napromieniowaniu), jak i lecznicze – przy marskości wątroby, alkoholowym stłuszczeniu wątroby, niealkoholowym stłuszczeniu wątroby (ang. NAFLD), nieżytach dróg żółciowych, kamicy żółciowej, po żółtaczce, w trakcie leczenia nowotworów. Jest nieszkodliwy nawet dla kobiet ciężarnych i karmiących.
  • Działanie: przeciwzapalne, stymulujące regenerację i wytwarzanie nowych komórek wątroby, a przede wszystkim odtruwające. Chroni wątrobę przed licznymi truciznami, m.in. takimi, jak: alkohol, dwusiarczek węgla, pestycydy, a nawet truciznami muchomora sromotnikowego. Ma własności przeciwkrwotoczne, przeciwzakrzepowe, wzmacnia ściany naczyń krwionośnych, zwiększa wydzielanie soków trawiennych, poprawia trawienie, a u kobiet karmiących laktację.
  • Interakcje: hamuje aktywność cytochromu P450 i innych enzymów. Prowadzi to do osłabienia działania takich leków jak metronidazol (o 50%) i indynawir (nieznacznie).
  • Zbiór i suszenie: koszyczki kwiatowe zbiera się pod koniec sierpnia, lub we wrześniu, gdy nasiona zmieniają już barwę na brązową. Suszy się w przewiewnym i zacienionym miejscu, po wysuszeniu młóci i oddziela nasiona.

Inne zastosowania

  • Sztuka kulinarna: z dolnych liści rośliny można przyrządzać zdrowe sałatki.
  • Kosmetyka. Olej z nasion ostropestu ma podobne zastosowanie, jak olej z wiesiołków i ogórecznika. Nawilża skórę i przyspiesza jej regenerację.
  • Roślina ozdobna. Jest uprawiany w ogrodach w celach ozdobnych. Najlepiej wygląda pojedynczo na trawniku, lub w kompozycji z innymi, niskimi roślinami. Ścięte kwiaty nadają się do dekoracji wnętrz.
http://ocdn.eu/images/pulscms/ZDg7MDMsMmU0LDAsMSwx/995a6a21012ab5a3784ac094577c2715.jpg

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz