26 lutego 1927 – Mazurek Dąbrowskiego został oficjalnie polskim hymnem narodowym.
Mazurek Dąbrowskiego – polska pieśń patriotyczna z 1797 roku, od 26 lutego 1927 oficjalny hymn państwowy Rzeczypospolitej Polskiej.
Autor melodii opartej na motywach ludowego mazurka (właściwie mazura)
jest nieznany. Początkowo sądzono, że melodię tę skomponował książę
Michał Kleofas Ogiński (twórca słynnego poloneza – Pożegnanie ojczyzny),
potem materiały archiwalne temu zaprzeczyły i do dziś najczęściej
autorzy śpiewników i prac naukowych podają określenie "melodia ludowa"
(a niektórzy dodają do tego asekuracyjny znak zapytania).
Pieśń powstała w dniach 16-19 lipca 1797 we włoskim miasteczku Reggio
nell'Emilia w Republice Cisalpińskiej (w dzisiejszych Włoszech).
Pierwszy raz została wykonana publicznie 20 lipca 1797 roku. Tekst ogłoszono po raz pierwszy w Mantui w lutym 1799 w gazetce "Dekada Legionowa".
Od
samego początku z aplauzem została przyjęta przez Legiony Dąbrowskiego.
Z początkiem 1798 znana była już we wszystkich zaborach. Śpiewana była
podczas triumfalnego wjazdu gen. H. Dąbrowskiego i J. Wybickiego do
Poznania 3 listopada 1806 r.,
podczas powstania listopadowego (1830), styczniowego (1863), przez
Polaków na Wielkiej Emigracji, w czasie rewolucji 1905, I i II wojny
światowej. Tekst Mazurka
był tłumaczony przez poetów solidaryzujących się z walczącą Polską i
znany był w 17 językach, m.in.: niemieckim, francuskim, angielskim,
rosyjskim, węgierskim, chorwackim, macedońskim, serbskim, słowackim,
litewskim oraz żmudzkim. Podczas Wiosny Ludów (1848) Mazurek Dąbrowskiego śpiewany był na ulicach Wiednia, Berlina i Pragi, gdzie cieszył się szczególną popularnością. Mazurek Dąbrowskiego
był wykorzystywany w utworach muzycznych. Jako jeden z pierwszych użył
go Karol Kurpiński, który skomponował w 1821 fortepianową (organową)
Fugę na jego temat.
Fuga ta, zinstrumentowana przez autora, zabrzmiała pod jego batutą 1
stycznia 1831 roku w wykonaniu orkiestry Opery Warszawskiej. Ryszard
Wagner wykorzystał melodię Mazurka w uwerturze Polonia
skomponowanej po upadku powstania listopadowego. Grano ją pod okupacją
niemiecką w czasie II wojny światowej, gdy zabronione było granie
polskiego hymnu. W zmienionej postaci użyto muzyki hymnu w nazistowskim
filmie propagandowym Powrót do ojczyzny (Heimkehr).
Na
melodię polskiego hymnu śpiewano na Śląsku popularną patriotyczną pieśń
pt. "Długo nasz Śląsk ukochany..." do słów śląskiego poety oraz pisarza
Konstantego Damrota.
W czasie powstania warszawskiego w 1944 roku węgierskie jednostki stacjonujące w Warszawie
sympatyzowały z walczącymi Polakami. Orkiestra 5 węgierskiej dywizji
rezerwowej odegrała dla warszawiaków Mazurka Dąbrowskiego na Ursynowie.
Gen. Jan Henryk Dąbrowski na czele Legionów Polskich we Włoszech
Wpływ polskiego hymnu na inne pieśni narodowe
Polski hymn narodowy stał się protoplastą dla innych słowiańskich hymnów i pieśni. Słowacy śpiewali: Hej, Slováci, ešte naša slovenská reč žije. Autorem w 1834 r. był Samo Tomášik, pastor luterański. Ten tytuł później został zamieniony przez Czechów na Hej, Slované. Pieśń stała się pieśnią wszystkich Słowian po zjeździe wszechsłowiańskim w 1848 roku w Pradze. Łużyczanie mają pieśń Hišće Serbstwo njezhubjene (Jeszcze Łużyce nie zginęły) napisaną przez Handrija Zejlera w 1845 r. na wzór Mazurka Dąbrowskiego, a Chorwaci pieśń Još Hrvatska ni propala (Jeszcze Chorwacja nie umarła) z 1833 autorstwa Ferdynanda Livadicia. Tekst ukraińskiego hymnu narodowego z 1863, zaczynającego się od słów Ще не вмерла Україна (Jeszcze nie umarła Ukraina),
jest kolejnym przykładem, jak polska pieśń wyzwoleńcza, która stała się
późniejszym oficjalnym hymnem narodowym, promieniowała na ludy ościenne.
W czasie Powstania listopadowego 1831 roku Mazurek Dąbrowskiego zawędrował na Żmudź
jako pieśń ludowa pt. "Pieśń Żmudzinów teleszewskiego powiatu w wojnie
r. 1813". Do melodii polskiego hymnu napisano siedem zwrotek tekstu po żmudzku. Pierwsza zwrotka w polskim tłumaczeniu brzmi:
"Jeszcze Polska nie zginęła, gdy Żmudzini żyją
I Żmudź walkę rozpoczyna, gdy się w Polsce biją.
Polacy z Rusią, ze Żmudzią i Litwą
Wywalczą swobody tak świętą bitwą".
Aktualna treść
Tekst według pisowni rękopisu Wybickiego
Jeszcze Polska nie zginęła,
Kiedy my żyjemy.
Co nam obca przemoc wzięła,
Szablą odbierzemy.
Marsz, marsz, Dąbrowski,
Z ziemi włoskiej do Polski.
Za twoim przewodem
Złączym się z narodem.
Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę,
Będziem Polakami.
Dał nam przykład Bonaparte,
Jak zwyciężać mamy.
Marsz, marsz, Dąbrowski...
Jak Czarniecki do Poznania
Po szwedzkim zaborze,
Dla ojczyzny ratowania
Wrócim się przez morze.
Marsz, marsz, Dąbrowski...
Już tam ojciec do swej Basi
Mówi zapłakany —
Słuchaj jeno, pono nasi
Biją w tarabany.
Marsz, marsz, Dąbrowski...
Jeszcze Polska nie umarła,
kiedy my żyjemy.
Co nam obca moc wydarła,
szablą odbijemy.
Marsz, marsz, Dąbrowski
do Polski z ziemi włoski
za Twoim przewodem
złączem się z narodem.
Jak Czarnecki do Poznania
wracał się przez morze
dla ojczyzny ratowania
po szwedzkim rozbiorze.
Marsz, marsz, Dąbrowski...
Przejdziem Wisłę przejdziem Wartę
będziem Polakami
dał nam przykład Bonaparte
jak zwyciężać mamy.
Marsz, marsz, Dąbrowski...
Niemiec, Moskal nie osiędzie,
gdy jąwszy pałasza,
hasłem wszystkich zgoda będzie
i ojczyzna nasza.
Marsz, marsz, Dąbrowski...
Już tam ojciec do swej Basi
mówi zapłakany:
"słuchaj jeno, pono nasi
biją w tarabany".
Marsz, marsz, Dąbrowski...
Na to wszystkich jedne głosy:
"Dosyć tej niewoli
mamy Racławickie Kosy,
Kościuszkę, Bóg pozwoli".
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz