11 stycznia - Dzień Wegetarian

Wegetarianizm – świadome i celowe wyłączanie z diety mięsa (w tym ryb i owoców morza); może również wiązać się z unikaniem innych produktów pochodzenia zwierzęcego, w szczególności pochodzących z uboju (np. smalcu). Wegetarianizm może być wybrany z pobudek moralnych, zdrowotnych, ekologicznych, bądź ekonomicznych. Wegetarianizm rozwinął się na subkontynencie indyjskim w II tysiącleciu p.n.e. Miał wówczas charakter czysto religijny, przedhinduistyczny. W Europie pojawił się w VI wieku p.n.e., uważa się że Pitagorejczycy byli pierwszym ruchem stawiającym nacisk na etyczne wartości wegetarianizmu.   Historia Wegetarianizm wywodzi się z Indii, a niezależnie od tego także z greckiego kręgu kulturowego (Wschodni obszar Morza Śródziemnego, południowe Włochy). W obu tych regionach od początku był integralną częścią religijno-filozoficznego systemu wierzeń. Nie udało się jak dotąd udowodnić, że wegetarianizm był powszechny u jakiegokolwiek innego narodu na tak wielką skalę. W antyku był on ograniczony do małej liczby zwolenników, którzy byli reprezentantami wyższych warstw społecznych i byli to filozofowie oraz uczeni. Duża część ludności odżywiała się nieprawidłowo i ich dieta była uboga w mięso. Ulubioną potrawą była ryba. Idea żywienia na bazie roślinnej po raz pierwszy pojawiła się w mitologii. W „Odysei” Homera jest mowa o narodzie Lotofagów, lubujących się w naturze i pokoju. Odżywiali się oni słodkimi owocami magicznej rośliny zapomnienia – lotosu. Diodor opisuje ludy w Etiopii, których pożywienie było ograniczone do szczególnych gatunków roślin. Opowiadania te, których jest w Antyku więcej, noszą znamiona legendarne i dlatego też uchodzą za niewiarygodne i częściowo bajkowe. Często narodom, które nie jadały mięsa, przypisywano pozytywne cechy pobożności, sprawiedliwości i pokojowości. Wśród ludów greckich istniały religijne ruchy, których członkowie rezygnowali z jedzenia jaj i mięsa zwierząt ofiarnych. Wierzyli oni w wędrówkę dusz, co nadawało życiu zwierzęcemu wyższą wartość. W dużej mierze ich wegetarianizm był motywowany względami etycznymi. Podkreślali oni jedność człowieka i zwierząt. Zagadnienie etycznych obowiązków względem zwierząt było kontrowersyjne. W późnym chrześcijaństwie i średniowiecznym Kościele wielu mnichów rezygnowało z mięsa w ramach ascezy. Wegetarianizm znacznie zyskał na znaczeniu pod koniec XIX wieku, kiedy to utworzono liczne stowarzyszenia wegetariańskie. Jednym ze znanych wegetarian był Richard Wagner. Dążył on do ogólnej rezygnacji ze spożycia mięsa oraz doświadczeń na zwierzętach. W 1908 r. powstała Międzynarodowa Unia Wegetariańska (International Vegetarian Union – IVU) jako instytucja nadrzędna dla innych mniejszych wegetariańskich stowarzyszeń. W Szwajcarii lekarz Maximilian Oskar Bicher-Benner reprezentował pogląd, że jedzenie wegetariańskie jest metodą leczniczą.   Odmiany wegetarianizmu Laktoowowegetarianizm (owolaktarianizm) – najbardziej rozpowszechniona odmiana wegetarianizmu. Polega na rezygnacji z potraw mięsnych. Do jadłospisu dopuszczone są natomiast niektóre produkty pochodzenia zwierzęcego: nabiał, jajka, miód. Laktowegetarianizm – popularna odmiana wegetarianizmu, polegająca na wyłączeniu z jadłospisu jajek. Laktowegetarianie dopuszczają jednak spożywanie mleka i jego przetworów. Owowegetarianizm – dieta, która z produktów zwierzęcych dopuszcza jedynie spożywanie jajek. Weganizm – polega na rezygnacji ze spożywania wszelkich pokarmów pochodzących od zwierząt. Poza mięsem nie spożywa się również mleka, serów, jaj. Niektórzy weganie uważają miód za produkt pochodzenia zwierzęcego i w związku z tym go nie jedzą, jednak jest to sprawa indywidualnych przekonań. Terminu weganizm używa się też do określenia proekologicznego stylu życia obejmującego niekorzystanie z produktów, w powstaniu których brały udział zwierzęta, takich jak skórzane ubrania, futra czy testowane na zwierzętach kosmetyki. Przy takim rozumieniu terminu weganizm samą dietę odrzucającą pokarm zwierzęcego pochodzenia nazywa się ścisłym wegetarianizmem. Witarianizm – dieta polegająca na spożywaniu wyłącznie produktów świeżych (bardzo rzadko nie łączy się z wegetarianizmem). Odrzuca jakiekolwiek potrawy gotowane. Witarianie rezygnują również z wszelkich napojów typu kawa, herbata. Frutarianizm (lub fruktarianizm, fruitarianizm, fruktorianizm) – najbardziej zaostrzona forma wegetarianizmu. Oprócz mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego, fruktarianie nie jedzą żadnych owoców i warzyw, których zerwanie uśmierciłoby roślinę (np. sałaty). Ich pokarmem jest produkt naturalny, którego pozyskanie nie wymaga „zabicia” rośliny, czyli owoce w znaczeniu botanicznym, do których zaliczają się: ogórki, kabaczki, pomidory, bakłażany, jak i owoce w znaczeniu kulinarnym, np.: jabłka, banany, pomarańcze etc. Liquidarianizm – dieta oparta na spożywaniu witariańskiego pokarmu pod postacią soku. Stosujący tę dietę uważają, że nie obciąża organizmu, jednocześnie dostarczając wszystkich potrzebnych do funkcjonowania składników mineralnych i witamin. Sprautarianizm – dieta oparta na spożywaniu w większości kiełków (skiełkowane nasiona roślin-zbóż, warzyw, owoców itd.). Za rodzaje wegetarianizmu niesłusznie uważa się diety będące wyborem pośrednim pomiędzy dietą obejmującą jedzenie potraw mięsnych a wegetarianizmem. Są to semiwegetarianizm (i jego rodzaje jak pollowegetarianizm oraz ichtiwegetarianizm zwany też pescowegetarianizmem). W 1847 roku, w czasie pierwszego spotkania Stowarzyszenia Wegetarian w Anglii, ustalono, że wegetarianin to osoba, która odmawia jedzenia jakiegokolwiek rodzaju mięsa. Wcześniej wegetarianie byli często nazywani pitagorejczykami, ponieważ ci także nie spożywali mięsa. Motywacja Etyka Wegetarianie uważają, że zwierzęta cierpią i powinny być lepiej traktowane. Sprzeciwiają się oni zabijaniu zwierząt na farmach i nadmiernej produkcji mięsa. Wielu z nich wierzy, że nie powinni spożywać mięsa dla dobra wszystkich żywych stworzeń. Niektórzy z etycznych wegetarian porównują zwierzęta do ludzi – według nich zwierzę nie chce zginąć, jednak nie ma żadnego wyboru i zostaje zabrane do rzeźni. Uważają również, że zwierzę ma prawo cieszyć się z życia, nie powinno cierpieć i być zabite tylko po to, aby wyżywić człowieka, gdy istnieją dla niego lepsze źródła pożywienia. Dla niektórych wegetarianizm jest także stylem życia opierającym się na ścisłych regułach etycznych nieszkodzenia innym istotom żywym, ściśle powiązanym z szeroko rozumianą ekologią. Religia Większość religii wypowiada się na temat zabijania zwierząt, a niektóre wręcz zakazują tego, uważając, że zwierzęta mają takie same prawa jak ludzie. Jest to między innymi buddyzm, hinduizm, dżinizm, Ruch Rastafari. Judaizm i chrześcijaństwo Chrześcijanie, muzułmanie i żydzi posiadają swoje wyobrażenia idealnego „Ogrodu Eden”, gdzie wszystkie żyjące stworzenia pożywiały się jedynie roślinami i nie zabijały innych stworzeń. Chrześcijańscy wegetarianie sugerują, że jedzenie mięsa przez ludzi jest dowodem na ich słabość i uległość wobec zła – za co Bóg ukarał ich skróceniem długości życia. Ponadto niektóre przepowiednie biblijne głoszą, że nadejdzie czas, gdy wszystkie stworzenia na świecie będą wegetarianami (Księga Izajasza 11,6-7 – 6Wtedy wilk zamieszka wraz z barankiem, pantera z koźlęciem razem leżeć będą, cielę i lew paść się będą społem i mały chłopiec będzie je poganiał. 7Krowa i niedźwiedzica przestawać będą przyjaźnie, młode ich razem będą legały. Lew też jak wół będzie jadał słomę.). Księga Powtórzonego Prawa zakazuje jedzenia mięsa niektórych zwierząt. Werset biblijny wykorzystywany przez przeciwników wegetarianizmu to: (...) wszedł Piotr na dach, aby się pomodlić. (...) Odczuwał głód i chciał coś zjeść. Kiedy przygotowywano mu posiłek, wpadł w zachwycenie. Widzi niebo otwarte i jakiś spuszczający się przedmiot (...). Były w nim wszelkie zwierzęta czworonożne, płazy naziemne i ptaki powietrzne. «Zabijaj, Piotrze i jedz!» – odezwał się do niego głos. «O nie, Panie! Bo nigdy nie jadłem nic skażonego i nieczystego» – odpowiedział Piotr. A głos znowu po raz drugi do niego: «Nie nazywaj nieczystym tego, co Bóg oczyścił». (Dz 10,9-15, tłum. Biblia Tysiąclecia). Jednak chrześcijańscy wegetarianie bronią się, twierdząc, że była to tylko wizja i że Biblia sama mówi, że święty Piotr zinterpretował ją w zupełnie inny sposób, nie mający nic wspólnego z mięsem – że nauka Boża nie jest skierowana do konkretnego narodu czy religii, lecz do wszystkich ludzi. W Starym Testamencie jedzenie mięsa było nakazane podczas Paschy (Wj 12,1-13). O zwyczajach żywieniowych samego Jezusa wiadomo niewiele, aprobował jednak jedzenie ryb (zarówno karmiąc nimi swoich uczniów (Mt 14, Mk 6), jak i cudownie napełniając sieci rybackie (Łk 5,6, J 21,6). Wegetarianizm był często praktykowany przez gnostyków, takich jak katarzy, którzy jednak byli grupą synkretyczną, a nie ściśle chrześcijańską. Dziś największym Kościołem promującym dietę bezmięsną jest Kościół Adwentystów Dnia Siódmego. W judaizmie mięso może być spożywane tylko wtedy, gdy spełnia zasady koszerności. Aby mięso pewnych zwierząt było koszerne, muszą one zostać zabite w określony sposób, zgodnie z zasadami szechita, tzn. w obecności kapłana, bez wcześniejszego ogłuszenia zwierzęcia, poprzez podcięcie przełyku i tętnic. Hinduizm Spożycie mięsa jest wyraźnie zakazane w świętych pismach hinduizmu (np. Bhagawadgicie, Mahabharacie czy Manusmryti) i traktowane jako niemoralne, ponieważ jego produkcja powoduje cierpienie zwierząt. Spora część hinduistów, szczególnie bramini, nie jedzą niczego, co zostało uzyskane poprzez cierpienie zwierząt, czyli mięsa, jaj oraz pochodnych. Mleko krów, bawołów i kóz oraz inne produkty z niego uzyskane jest akceptowane (z wyjątkiem sera zawierającego podpuszczkę), ponieważ mleko jest dawane ludziom bez oporów. Ponadto skóra krów które zmarły śmiercią naturalną jest akceptowana. Wszyscy praktykujący hinduiści powstrzymują się od spożycia wołowiny. Islam Islam zabrania jedzenia żywności zwanej haram. Spośród mięs do haram należy wieprzowina, krew oraz padlina. Jednakże wiele innych gatunków mięs (np. jagnięcina, drób) jest dozwolone w świetle szariatu (a więc jest halal) o ile zwierzę zostanie zabite w specyficzny sposób. Niedopuszczalne jest m.in. jakiekolwiek ograniczenie cierpienia – ubój jest dokonywany przy pełnej świadomości zwierzęcia. Buddyzm Istnieje wiele płaszczyzn interpretacji buddyjskiego przykazania Ahimsy: Jedni buddyści spożywają mięso (według zasady spisanej w kanonie palijskim) pod warunkiem, że zwierzę nie zostało zabite po to, żeby mogli je zjeść i jeśli nie widzieli jak jest zabijane. Inni buddyści nie spożywają mięsa powołując się na pełną konsekwencję zasady ahimsy. Zazwyczaj ideał wegetariański częściej postulowany jest w buddyzmie Mahajany, i jedzenie mięsa częściej usprawiedliwiane w buddyzmie Therawady (mnisi tego odłamu nie mogą pogardzić posiłkiem im ofiarowanym, w tym także mięsem). Na przykład Dalajlama jada mięso a Karmapa XVII Ogjen Trinle Dordże ogranicza jego spożycie, ograniczając też jedzenie mięsa wśród mnichów w klasztorach mu podległych. Buddyści zezwalający na jedzenie mięsa, zazwyczaj twierdzą, że Budda Śakjamuni spożywał mięso, czego dowodem jest zapis, iż zmarł od kawałka ciężkostrawnej wieprzowiny. Jednakże występujące tu słowo, „śukara maddawa”, można tłumaczyć na cztery sposoby: delikatny pokarm świni, przysmak świni, delikatną część ciała świni, stratowany przez świnię. Buddyści nie spożywający mięsa twierdzą, że ów zwrot odnosi się do pewnego gatunku trufli, nie zaś mięsa, gdyż słowo oznaczające mięso to „mamsa”, nie „maddawa” – według nich Budda nie jadł mięsa, a zmarł od ciężkostrawnych grzybów, które były uwielbiane przez świnie. Rzeźnictwo przez wiele lat było zawodem zabronionym buddystom, tak jak aktorstwo chrześcijanom. Ruch Rastafari Wielu Rasta przestrzega Ital oraz jest weganami lub wegetarianami. Strona informująca o diecie Ital podaje, że Rasta uważają ciało za świątynię Jah wobec czego należy się o nią troszczyć i odpowiednio dbać. Dieta Ital jest w zasadzie wegetariańską. Rasta nie je ciała zmarłych zwierząt. Dar życia jest darem Jah i tylko jemu przynależy prawo do odebrania go. Dodatki chemiczne, sztuczne i rzeczy które nie są naturą, są unikane. Także z Biblii pochodzi zakaz dodawania soli do potraw. Rasta do potraw dodają wiele ziół, których użycie jest sztuką i częścią ich kultury. Najsilniejsze ze wszystkich ziół, święte zioło Ganja, nie jest jednakże ograniczone tylko do roli dodatku do dań. Cytaty z Pisma wykorzystywane przez Rasta na potwierdzenie wegetarianizmu: „Lepszy jest pokarm z jarzyny, gdzie jest miłość, niżeli z karmnego wołu, gdzie jest nienawiść.” (Przyp. 15:17, Biblia Gdańska). W Biblii Tysiąclecia brzmi on: „Lepsze jest trochę jarzyn z miłością, niż tłusty wół z nienawiścią.” W istocie nie zawiera on jednak potępienia mięsa – implicite jest tu ono wręcz uznane za pokarm lepszy. „...będziesz pożywał ziela polnego.” (1 Moj. 3:18, BG). „Sprawiasz, że rośnie trawa dla bydła i rośliny na użytek człowieka” (Psalm 104). Por. jednak Rdz 9,3: „Wszystko, co się porusza i żyje, jest przeznaczone dla was na pokarm, tak jak rośliny zielone, daję wam wszystko”. Zdrowie Naukowcy zajmujący się żywieniem (m.in. American Dietic Associaton, Physicians Committee for Responsible Medicine, National Health Service) twierdzą że przemyślana i dobrze zrównoważona dieta wegetariańska jest dietą zdrową i może być stosowana przez ludzi. Potwierdzają to liczne statystyki i badania epidemiologiczne prowadzone na dużą skalę w USA i w Wielkiej Brytanii. Wegetarianie jako grupa, w porównaniu z resztą populacji na tym samym terenie, zazwyczaj wykazuje niższą, średnią masę ciała, niższy poziom cholesterolu we krwi, niższe ciśnienie krwi, znacznie mniej przypadków zawału serca, nadciśnienia, cukrzycy, kilkunastu rodzajów nowotworów, osteoporozy i miażdżycy. Zgodnie z długoterminowymi badaniami Niemieckiego Centrum Leczenia Nowotworów prowadzonymi przez ponad 21 lat na grupie 1900 wegetarian, żyją oni dłużej niż przeciętni ludzie, jednak zgodnie z wynikami tych samych badań, osoby, których styl odżywiania opiera się na okazjonalnym spożywaniu mięsa (również ryb) oceniany jest za najkorzystniejszy dla zdrowia (grupa określana, jako „moderate Vegetarier”). Zgodnie z tymi badaniami, bardzo duży wpływ na zwiększenie ryzyka śmiertelności ma palenie papierosów (ok. 70%), a także brak aktywności fizycznej. Dla przykładu w Niemczech według niektórych badań przeprowadzonych przez Uniwersytet w Gießen przeciętny stan zdrowia przebadanego wegetarianina był lepszy niż przeciętnego obywatela. Niedobór białek oraz aminokwasów wśród wegetarian stosujących zrównoważoną dietę nie został nigdy wiarygodnie dowiedziony. Głównym źródłem białka w diecie wegetariańskiej, w zależności od odmiany diety, mogą być jaja, mleko i jego przetwory lub rośliny wysokobiałkowe, takie jak np. rośliny strączkowe czy kasze. Stwierdzono, że w pewnych okresach życia, jak przy każdej niewłaściwie skomponowanej diecie, również przy wegetariańskiej, mogą występować niedobory – w tym wypadku głównie witaminy B12 (ale mogą one występować także u osób starszych, odżywiających się „wszystkożernie”, z powodu zaniku czynnika wewn. umożliwiającego przyswajanie), witaminy D (u dzieci i młodzieży), żelaza i cynku. Niedoborów można stosunkowo łatwo uniknąć modyfikując odpowiednio swoją dietę w tych okresach życia poprzez włączenie do posiłków produktów wegetariańskich bogatszych w te witaminy i minerały. W uzasadnionych medycznie przypadkach można również uzupełniać niedobory sztucznie, poprzez regularne spożywanie odpowiednich suplementów stosując się do zalecanego dawkowania. Krytycy wegetarianizmu wskazują na zagrożenia zdrowia, które są związane z niewystarczającym zaopatrzeniem organizmu w witaminy i minerały. Przytaczają też argumenty, że człowiek może łatwiej przetwarzać białko pochodzenia zwierzęcego niż roślinnego. W Niemczech, gdzie średnia ilość dostarczanego do organizmu przeciętnego obywatela białka, znajduje się powyżej średniej Niemieckiego Stowarzyszenia Żywieniowego, może się to wiązać ze spadkiem kondycji i wytrzymałości fizycznej. Weganie, przy odpowiednim doborze produktów żywnościowych, nie mają problemu z zaopatrzeniem organizmu w odpowiednią ilość białka. Co do zaopatrzenia w istotne dla zdrowia osiem aminokwasów wegetarianie powołują się na badania, zgodnie z którymi aminokwasy przy zróżnicowanym sposobie żywienia są przyswajalne w nawet większej ilości, niż stanowi norma.   Składniki odżywcze w diecie wegetariańskiej Składnik spożywczy Produkty bezmięsne, które go zawierają Białko produkty sojowe, amarantus, komosa ryżowa, spirulina, chlorella, soczewica, groch, kasza, makaron, pieczywo (najlepiej razowe), orzechy i nasiona Żelazo zielone warzywa liściaste, fasola, soczewica, tofu i inne wyroby sojowe, goji, glony, chleb pełnoziarnisty, nasiona dyni i słonecznika, orzechy, suszone owoce. Wapń ziarna sezamu, mleko i produkty mleczne, tofu (serek sojowy), zielone warzywa (szpinak, brokuły), rośliny strączkowe, brązowy ryż, wzbogacane mleko sojowe i ryżowe, migdały, pomidory, mielone skorupki jajek Cynk soczewica, dynia, chleb pełnoziarnisty, brązowy ryż, ziarna sezamu, orzechy, pieczarki Witaminy świeże owoce i warzywa Witamina B12 produkty mleczne, jaja, pyłek pszczeli czyli kwiatowy, mleczko pszczele, pieczarki, wzbogacona w tę witaminę żywność, suplementy Witamina D kiełki słonecznika, grzyby, produkty mleczne, zboża, margaryna roślinna Dawniej istniał pogląd, że witaminę B12 można znaleźć w kiszonkach, tofu, pożywkach drożdżowych, miodzie i glonach. Wszystkie te informacje okazały się nieprawdziwe a informacja o wit. B12 w glonach okazała się szczególnie niebezpieczna. Glony zawierają nieprzyswajalne dla człowieka analogi witaminy B12 i upośledzają jej wchłanianie, co utrudnia późniejszą suplementację. Przy jednoczesnym zażywaniu suplementów (bądź żywności wzbogacanej w witaminę B12, której jest dużo na polskim rynku) i spożywaniu alg, nie powinno być to jednak problemem. Niedobory witaminy B12 są niebezpieczne i mogą prowadzić do poważnych chorób układu nerwowego. Wegetarianie, przy odpowiednio zbilansowanej diecie, nie powinni mieć problemów z dostarczeniem wraz z pożywieniem właściwych ilości witaminy B12. Można zaopatrywać się w żywność wzbogacaną w witaminę B12, bądź ją suplementować (co nie jest w Polsce drogie, ani szczególnie uciążliwe). Głód na świecie Motywacją do przejścia na wegetarianizm jest dla niektórych przekonanie o możliwości zmniejszenia głodu na świecie. Uważają oni, że produkcja mięsa zużywa duże zasoby pasz, w tym pasz roślinnych. Zmniejsza to, ich zdaniem, ilość produktów roślinnych przeznaczonych na żywność dla ludzi i ogranicza możliwość dostarczania jej biedniejszym regionom, np. Afryce. W latach 70. w krajach rozwijających się stworzono wiele upraw, aby masowo pokryć zapotrzebowanie na paszę dla zwierząt służących do produkcji mięsa w krajach uprzemysłowionych. Zapotrzebowanie na tereny uprawne prowadziło do masowych wyrębów lasów. Ekologicznie zorientowani wegetarianie upatrują w tej tendencji negatywne skutki, których ich zdaniem można by było uniknąć poprzez zaprzestanie konsumpcji mięsa. Ekonomiści są zdania, że taka struktura zapewnia korzyści w światowym podziale pracy, gdzie rolnicy w krajach rozwijających się mają zapewniony stały dochód i tym samym lepsze warunki życia. Argument ten można jednak podważyć, gdyż rolnicy uzyskują stały dochód z wytwarzania np. warzyw, owoców i innych produktów roślinnych. Niektórzy wegetarianie są zdania, że masowa hodowla zwierząt przysparza więcej szkód środowisku naturalnemu, niż uprawa roślin poprzez zawarte w nawozach azotany przenikające do wód gruntowych. Z drugiej strony przykładowo uprawa ryżu uwalnia do atmosfery dużo metanu. Przytaczany jest także kontrargument, że aby w przyszłości zaspokoić rosnące zapotrzebowanie na żywność w obliczu ciągłego wzrostu ludności świata, wymagane jest zwiększenie udziału produkcji roślinnej. Problemu tego nie da się rozwiązać na drodze produkcji białka zwierzęcego, ponieważ aby wyprodukować kilogram białka zwierzęcego trzeba zużyć od 5 do 10 kilogramów białka roślinnego. Wegetarianie i weganie podnoszą także argumenty natury etycznej, dotyczące złych warunków życia zwierząt, szczególnie w hodowli przemysłowej.   Inne powody Badania naukowców z uniwersytetu w Southampton wykazały, że inteligentniejsze dzieci częściej decydują się na wegetarianizm w wieku dorosłym. Pewni wegetarianie uznają mięso za pokarm nienaturalny dla ludzi. Jako wzór wymieniają niektóre gatunki małp. Naukowcy nie potwierdzają tej tezy, ponieważ wiele małp na wolności zjada małże i inne drobne zwierzęta, a najbliższe człowiekowi szympansy czasem aktywnie polują. Istnieją także regiony, które zamieszkuje wielu wegetarian z ekonomicznego przymusu (m.in. wioski w biednych terenach Ameryki Południowej, Afryki i Azji), gdzie miejscowej ludności nie stać na zakup mięsa. Niektórzy ludzie uważają mięso za nieapetyczne i brzydzą się jego jedzeniem. Inni zostali wychowani przez wegetarian i są przyzwyczajeni do takiego stylu życia, lub zostają wegetarianami ze względu na swojego partnera życiowego, członka rodziny albo przyjaciela.   Europejski znak wegetariański W składzie niektórych przetworzonych produktów żywnościowych można znaleźć składniki niewegetariańskie takie jak: żelatyna lub podpuszczka. Dla oznaczenia produktów wegetariańskich stosuje się różnorodne symbole rozpoznawcze. Europejska Unia Wegetariańska wprowadziła oznaczenie tzw. Vlabel – europejski znak wegetariański, przy pomocy którego oznaczane są produkty wegetariańskie. Wegetarianizm na świecie Najwięcej wegetarian żyje w Indiach. Według ankiety opublikowanej w 2007 roku przez przez Hindu i CNN-IBN 40% Hindusów jest wegetarianami: 31% to laktowegetarianie, a 9% spożywa także jaja. Najwięcej wegetarian spotyka się wśród Dżinistów i Braminów (55%), stosunkowo zaś mało wśród muzułmanów (3%) i rezydentów przybrzeżnych obszarów kraju. Ankiety przytaczane przez FAO i USDA szacują liczbę wegetarian na 20%-42% społeczeństwa. Największym odsetkiem wegetarian w Europie cechują się Włochy (10%) i Niemcy (7,5-9%). W Stanach Zjednoczonych z mięsa rezygnuje 2,5% społeczeństwa, w Kanadzie – 4%. W Ameryce Łacińskiej wysokim odsetkiem wegetarian charakteryzuje się Brazylia – 5%. Wegetarianizm w Polsce W Polsce wegetarianizm jest propagowany m.in. przez stowarzyszenie Empatia, Fundację Viva! Akcja dla Zwierząt oraz internetowe serwisy i fora wegetariańskie. Organizowane są różne happeningi, spotkania i demonstracje przeciwko takim firmom jak KFC, McDonald's Corporation czy sklepom sprzedającym futra. Co roku wiele miast przyłącza się do Ogólnopolskiego Tygodnia Wegetarianizmu, który odbywa się w ostatnim tygodniu maja. 1 października odbywa się Światowy Dzień Wegetarianizmu, a 11 stycznia swój dzień obchodzą wegetarianie – Dzień Wegetarian. Od 2003 roku 20 grudnia obchodzony jest Dzień Ryby, który propaguje wegetariańskie święta Bożego Narodzenia w Polsce i jest wyrazem sprzeciwu wobec zabijania i niehumanitarnego traktowania ryb żywych karpi w okolicach Wigilii. Od 1994 roku ukazuje się ogólnodostępny miesięcznik Wegetariański Świat, a od 2008 także lajfstajlowy miesięcznik Vege. Pierwszy portal wegetariański Vege powstał w roku 1999. Pośród najważniejszych polskich ideologów ruchu wegetariańskiego wymienić należy przede wszystkim nieżyjącą już pisarkę, filozofa i aktywistkę ruchu na rzecz praw zwierząt Marię Grodecką, której dzieła z dziedziny zdrowego żywienia oraz filozofii wegetarianizmu należą do kanonu lektur sympatyków wegetarianizmu. W 2013 polskie Ministerstwo Zdrowia, po konsultacjach z Instytutem Żywności i Żywienia oraz Instytutem "Pomnik - Centrum Zdrowia Dziecka", wydało oświadczenie, w którym stwierdzono, że: zarówno dieta tradycyjna jak i wegetariańska, w przypadku niewłaściwego jej zbilansowania niesie ryzyko niedoborów niektórych składników odżywczych i w konsekwencji złego funkcjonowania organizmu". Badania Instytutu "Pomnik - Centrum Zdrowia Dziecka" wskazują na to, że rozwój fizyczny u dzieci wegetariańskich przebiega harmonijnie i mieści się w granicach normy, choć generalnie są one szczuplejsze niż rówieśnicy, a rozwój intelektualny nieco tę normę przekracza. Wegetarianizm praktykowany w prawidłowy sposób jest zdrowy na wszystkich etapach życia oraz w połączeniu z aktywnym trybem życia dieta wegetariańska może być stosowana u dzieci, pod warunkiem prawidłowego jej zbilansowania, suplementacji witaminą B12 oraz dokonywania okresowej oceny rozwoju i wzrastania. Opinia Ministerstwa była odpowiedzią na Petycję w sprawie umożliwienia rodzicom wyboru diety wegetariańskiej lub wegańskiej w publicznych placówkach oświatowych złożoną kilka miesięcy wcześniej przez Magdalenę Sikoń, redaktor naczelną portalu wegemaluch.pl. Petycję poparło kilku lekarzy i dietetyków, m.in. Janusz Książyk, Aneta Czerwonogrodzka-Senczyna, Bolesław Lisikiewicz, Małgorzata Desmond, a także naukowcy i osoby publiczne reprezentujący inne dziedziny, m.in. Andrzej Elżanowski, Maria Szyszkowska, Barbara Labuda. W roku 2013 na zlecenie LightBox Instytut Badań Opinii Homo Homini przeprowadził badanie, z którego wynika, że liczba dorosłych wegetarian w Polsce wynosi ponad milion. Wśród badanych 1,6 procent deklarowało się jako laktoowowegetarianie, a kolejne 1,6 procent jako weganie. Przeważającą liczbę wegetarian w Polsce stanowią kobiety (aż 8,9 procent kobiet uznawało się za wegetarianki) i ludzie młodzi (do 24 lat).