|
Jadwiga z Andechs |
Jadwiga Śląska (ur. między 1178 a 1180 w Andechsie, zm. 14/15 października 1243 w Trzebnicy) – święta Kościoła Katolickiego, żona Henryka I Brodatego, księcia wrocławskiego, matka Henryka II Pobożnego, córka hrabiego Bertolda VI von Andechs, księcia Meranii, fundatorka kościołów i klasztorów.
Urodziła się i wychowała w zamku Andechs w Bawarii, jako córka Bertolda VI von Andechs i Agnieszki von Rochlitz z rodu Wettynów. Miała czterech braci, w tym Eckberta, biskupa Bambergu oraz trzy siostry, w tym Agnieszkę (żonę Filipa II Augusta) i Gertrudę (żonę króla węgierskiego Andrzeja II i matkę św. Elżbiety Węgierskiej). Trzecia z jej sióstr była przełożoną klasztoru benedyktynek w Kitzingen koło Würzburga, dokąd Jadwiga została wysłana w młodym wieku, gdzie zdobyła wykształcenie.
|
Ślub Henryka I Brodatego z Jadwigą z Andechs, obraz z XIV wieku |
W wieku 12 lat została wydana za mąż za śląskiego księcia Henryka I Brodatego. Uroczystość ślubna odbyła się najprawdopodobniej w rodzinnym zamku Andechs. W 1202 roku Henryk został księciem całego Śląska, a w 1233
został księciem Wielkopolski. W 1229 roku Henryk w wyniku wojny z
Mazowszem o ziemię krakowską dostał się do niewoli. Z pomocą przybyła mu
Jadwiga. W wyniku rozmów z Konradem mazowieckim Henrykowi zwrócono wolność w zamian za zrzeczenie się roszczeń do Małopolski. Jadwiga urodziła siedmioro dzieci: Bolesława, Konrada, Henryka, Agnieszkę, Zofię, Gertrudę i Władysława.
Oboje z Henrykiem I byli ludźmi bardzo religijnymi, w 1209 roku
złożyli śluby czystości, dbali o rozwój Kościoła i byli fundatorami
wielu kościołów, w tym klasztoru sióstr cysterek w Trzebnicy.
Prowadziła też działalność dobroczynną, starała się o pomoc chorym i
ubogim – zorganizowała działalność wędrownego szpitala dla ubogich,
otworzyła szpital dla trędowatych w Środzie Śląskiej, kolejną placówkę
leczniczą założyła w Trzebnicy.
Po śmierci męża w 1238 zamieszkała w trzebnickim klasztorze,
prowadzonym przez jej córkę Gertrudę. Wkrótce zaangażowała się w
ożywienie życia religijnego Śląska, sprowadzając do tamtejszych
kościołów duchownych z Niemiec. Wspierała też sprowadzanie niemieckich
osadników na słabo zaludnione rejony wówczas zachodniej części Śląska,
wspierając tym samym rozwój rolnictwa.
Jadwiga zmarła 14 lub 15 października 1243 roku w Trzebnicy w opinii świętości i została pochowana w kościele w Trzebnicy.
Święta Jadwiga
Kult
Jadwigi rozpoczął się zaraz po jej śmierci. Po odwiedzinach klasztoru w
Trzebnicy w 1260 roku legata papieskiego Anzelma rozpoczął się proces
kanonizacyjny, popierany przez papieża Urbana IV, który poznał Jadwigę, jeszcze jako legat w Polsce. 26 marca 1267 roku papież Klemens IV w kościele dominikanów w Viterbo dokonał kanonizacji Jadwigi, którą zaczęto czcić jako patronkę Polski i całego Śląska.
Kult świętej propagował przez cały okres panowania książę Ludwik I, za którego panowania wykonano tzw. "Kodeks lubiński" z ilustrowaną legendą o św. Jadwidze Śląskiej.
Grób świętej Jadwigi odwiedzali monarchowie i ich żony: Władysław Łokietek, król węgierski Maciej Korwin (1469), żona późniejszego króla Stanisława Leszczyńskiego Katarzyna Opalińska (1703)pagatorem kultu świętej na Górnym Śląsku był dominikanin Peregryn z Opola, który jest autorem zbioru kazań jej poświęconych. W 1680, na prośbę Jana III Sobieskiego i jego żony papież Innocenty XI rozszerzył kult Jadwigi Śląskiej na cały Kościół Katolicki. Po tym wydarzeniu zaczęto czcić świętą na innych ziemiach polskich.
W roku 1746 król Prus Fryderyk II Wielki ufundował katedrę berlińską św. Jadwigi. Z okazji jej poświęcenia w 1773 roku kapituła kolegiaty Św. Krzyża we Wrocławiu jako dar przekazała XVI-wieczny relikwiarz św. Jadwigi, przechowywany do dziś w katedralnym skarbcu. W 1929 roku arcybiskup wrocławski kard. Adolf Bertram podarował klasztorowi w Andechs jako relikwię drzazgę z głowy świętej Jadwigi.
Poza Polską i Niemcami, kult świętej istnieje również w Austrii,
Czechach oraz na Węgrzech. Uznawana jest za patronkę Polski i całego
historycznego Śląska, a także małżeństw i chrześcijańskich rodzin. W XX
wieku czczona jest jako patronka pojednania polsko-niemieckiego.
|
Najstarsza część kościoła w Trzebnicy z przybudowaną kaplicą dla pomieszczenia grobu św. Jadwigi |
Legenda
Według
podań Jadwiga była osobą posiadającą cechę wielkiej skromności, a
jednocześnie bardzo zaangażowaną w swoje działanie. Cechy te ilustruje
legenda, według której Jadwiga, aby nie odróżniać się od reszty swego
ludu oraz w imię pokory i skromności, chodziła boso. Irytowało to bardzo
jej męża, wymógł więc na spowiedniku, aby ten nakazał jej noszenie
butów. Duchowny podarował swej penitentce parę butów i poprosił, aby
zawsze je nosiła. Księżna, będąc posłuszną swojemu spowiednikowi,
podarowane buty nosiła ze sobą, ale przywieszone na sznurku.
Atrybuty
Święta
Jadwiga przedstawiana jest boso w habicie cysterskim lub płaszczu
książęcym, z mitrą książęcą na głowie. W ręku trzyma buty, makietę
kościoła lub klasztoru.
|
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz