Park Narodowy Gór Stołowych

Park Narodowy Gór Stołowych – jeden z 23 parków narodowych na terenie Polski, utworzony 16 września 1993. Park jest położony na terenie Sudetów Środkowych na północnym zachodzie ziemi kłodzkiej, przy granicy polsko‐czeskiej. Górami Stołowymi nazywana jest znajdująca się na terytorium Polski południowo‐zachodnia część rozległej, piaskowcowej płyty wypełniającej Nieckę Śródsudecką, pomiędzy Karkonoszami, a Górami Bystrzyckimi i Orlickimi. Czeski jej fragment nosi nazwę Broumovska vrchovina i również objęty jest ochroną. Najdalej wysunięta na północny zachód część po polskiej stronie nosi nazwę Zaworów. Typowy krajobraz Gór Stołowych Nazwa Góry Stołowe odzwierciedla ich krajobraz, którego charakterystycznymi elementami są rozległe płaszczyzny zrównań i wznoszące się nad nimi, urwistymi ścianami, płaskie stoliwa skalnych bastionów. Unikalna rzeźba, wzbogacona dużym nagromadzeniem rozmaitych form erozji piaskowców w postaci głębokich szczelin, labiryntów i blokowisk skalnych, czy pojedynczych skałek o niespotykanych kształtach, czyni Góry Stołowe wyjątkowymi w skali Polski. Rzeźba ta jest odzwierciedleniem płytowej budowy geologicznej związanej z osadowym pochodzeniem tworzących je skał. W epoce późnej kredy, czyli przed około 100 mln lat, teren dzisiejszych gór stanowił fragment wielkiego morza. Spływające z przylegających obszarów lądowych rzeki nanosiły materiał zwietrzelinowy, który osadzał się na jego dnie. W rezultacie utworzyły się trzy poziomy piaskowców: dolny, środkowy i górny, powstałe z gruboziarnistych osadów przedzielonych drobnoziarnistymi marglami. Piaskowce te zalegają prawie poziomo, a od licznych pionowych spękań noszą nazwę ciosowych.  Skały margliste w południowo-zachodniej części gór łączą się w jeden kompleks o znacznej miąższości. Współczesny wygląd gór po ustąpieniu morza, ukształtowały dziesiątki milionów lat erozji płyty osadowej i ruchy piętrzące w czasie orogenezy alpejski Szczeliniec Wielki Szczyt Szczelińca Wielkiego  W rozległych, zwartych kompleksach leśnych na terenie Parku Narodowego pospolicie występuje jeleń,  dzik, sarna, lis rudy, wiewiórka (czarnej i rudej odmiany)   oraz drobne gryzonie. Trudniejsze do zauważenia – głównie ze względu na nocny tryb życia – są należące do łasicowatych: borsuk europejski,     kuna leśna, tchórz,  łasica pospolita i gronostaj europejski.  Ze ssaków owadożernych częsty jest jeż, a rzadkie ryjówka malutka    i typowa dla obszarów górskich ryjówka górska. W charakterystycznym dla Gór Stołowych środowisku spękań i szczelin skał piaskowcowych bytują nietoperze. Cennym elementem fauny ssaków są małe wiewiórkopodobne nocne zwierzęta, zamieszkujące głównie fragmenty lasów liściastych i mieszanych: orzesznica,    bardzo rzadka popielica oraz koszatka leśna.  Na polsko-czeskiej granicy swoją ostoję ma muflon – sprowadzony z Korsyki i aklimatyzowany w Sudetach gatunek górskiej owcy. Historia Park Narodowy Gór Stołowych utworzono rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 16 września 1993 roku przekształcając Stołowogórski Park Krajobrazowy. Zajmuje obszar ok. 63 km² wierzchowinowej ich partii z najwyższymi wzniesieniami – Szczelińcem Wielkim (919 m n.p.m.) i Skalniakiem (915 m n.p.m.). W granicach Parku znajduje się też południowo‐zachodnia część Gór Stołowych, zbudowana ze skał magmowych – granodiorytów (Krucza Kopa). Poza jego granicami znajduje się niewielka, najniższa, południowo‐wschodnia część Gór Stołowych oraz dwie enklawy obejmujące rejon Karłowa oraz kopalni piaskowca „Radków”. W otulinie parku znajdują się popularne uzdrowiska: Polanica-Zdrój, Duszniki-Zdrój, Lewin Kłodzki i Kudowa-Zdrój.