Pałac królewski we Wrocławiu, także pałac Spätgenów we Wrocławiu lub zamek królów pruskich, zespół pałacowy stanowiący od XVIII do XX wieku wrocławską rezydencję pruskich królów z dynastii Hohenzollernów, obecnie siedziba Muzeum Miejskiego Wrocławia (w tym Muzeum Sztuki Medalierskiej).
|
Widok od strony północnej, od lewej |
Komnaty Królewskie Na kompleks królewskich
apartamentów rezydencjonalnych składa się sześć starannie
odrestaurowanych pokoi. Pierwszy z nich to rokokowy pokój Fryderyka II
Wielkiego. Wystrój jego salonu wskazuje na upodobanie monarchy dla
kultury i sztuki francuskiej. Pokój zdobią obrazy, wśród nich portret
Fryderyka II oraz portrety sławnych dowódców wojsk fryderycjańskich.
Następcą Fryderyka II był jego bratanek Fryderyk Wilhelm II. Jego salon
zielony urządzony został w kameralnym, barokowym stylu. Obecnie głównym
akcentem dekoracyjnym tego pomieszczenia są dwa międzyokienne lustra
powstałe w 1 poł. XIX wieku. Wizerunek władcy widnieje na portrecie
zawieszonym nad marmurowym kominkiem. Kolejnym apartamentem tego
monarchy jest salon czerwony. W trakcie ostatniej restauracji
odsłonięto cztery nisze z ornamentyką muszlowo - wstęgową. Zwiedzając
ten apartament podziwiać można m.in. komplet biedermeierowskich mebli
oraz cylindryczny piec fajansowy. W żółtym pokoju mieszkalnym Fryderyka
Wilhelma III rozstrzygała się w 1813 roku historia Niemiec. W trakcie
wojny przeciw Napoleonowi, król z powodów bezpieczeństwa mieszkał w
Pałacu. W tym pokoju napisał słynną odezwę „Do mojego ludu”,
prawdopodobnie gościł tu też cara Aleksandra I. Władcę widać na
reprezentacyjnym portrecie zawieszonym obok kominka. Zaakcentowana
została tu również ikonografia patriotycznych wydarzeń z okresu wojen
napoleońskich. Do tego pomieszczenia przylega niewielka, utrzymana w tej
samej kolorystyce, sypialnia monarchy. Audiencyjny pokój niebieski
Fryderyka Wilhelma III to równie ważne dla historii Prus i Wrocławia
pomieszczenie. Tu podczas wojny wyzwoleńczej król przyjmował wszystkich
dostojników i najważniejszych dowódców wojskowych. Obecnie w komnacie
znajdują się przedmioty oraz obrazy związana z podległą władcy armią, ze
szczególnym zaakcentowaniem sławnego Śląskiego Pułku Kirasjerów nr.1.
Pokój BeyersdorfówPokój Beyersdorfów to drugie
tak dobrze, po sali w kamienicy „Pod Złotym Słońcem”, zachowane świeckie
wnętrze mieszkalne z okresu baroku we Wrocławiu. Pochodzi z kamienicy
wrocławskiego kupca Adriana Bögela, znajdującej się przy Placu Solnym.
Jego wystrój wykonany został ok. 1730 roku. Obecna nazwa pokoju pochodzi
od nazwiska ofiarodawczyni Adelheidy Beyersdorf, która przekazała
wystrój wnętrza do Muzeum Rzemiosła Artystycznego i Starożytności we
Wrocławiu. Od 1939 roku znajdowało się ono w Muzeum Zamkowym w Pałacu
Królewskim. Na zachowaną do dziś dekorację tego pomieszczenia składa się
m.in. owalny obraz „Alegoria Sprawiedliwości i Pokoju” umieszczony w
partii sufitu oraz obrazy alegoryczne związane z historią morskiego
handlu hanzeatyckiego miasta Hamburga, skąd pochodził właściciel
kamienicy. Dopełnieniem tych malowideł jest zachwycająca, a jednocześnie
największa na Śląsku, kolekcja ceramicznych kafli w typie delft o
charakterystycznej niebieskiej kolorystyce.
1000 lat Wrocławia Jedna z najnowocześniejszych
ekspozycji muzealnych w Polsce, na której historyczne dziedzictwo
Wrocławia spotyka się z najnowszą technologią wystawienniczą. W ramach
ekspozycji zgromadzono ponad 3000 obiektów ilustrujących dzieje
Wrocławia od wczesnego średniowiecza po czasy współczesne. Znalazły się
tu rzeczy wyjątkowe i cenne, duża część z nich nie była nigdy wcześniej
prezentowana we Wrocławiu. Wystawa jest efektem długoletnich starań
pracowników Muzeum Miejskiego Wrocławia. Przy komponowaniu ekspozycji
pomogły także polskie i europejskie instytucje kultury oraz darczyńcy
prywatni z całego świata. Wystawa prezentuje najważniejsze wydarzenia z
dziejów miasta. Do najciekawszych pokazywanych tu obiektów należą:
najstarsza odznaka policyjna w Polsce z 1540 roku, słynny skarb z Bremy,
elementy miejskiej architektury, archiwalne fotografie, nóż gilotyny
więziennej, która działała w mieście w 1945 roku, grafiki i ceramika
Pabla Picassa, kostiumy teatralne i wiele innych unikatowych
przedmiotów. Atrakcyjność i jakość ekspozycji podnosi jej
interaktywność: środki audiowizualne, oprawa muzyczna oraz odpowiednia
aranżacja wnętrz. Zaprezentowana tu synteza dziejów środkowoeuropejskiej
metropolii to doskonały wstęp do poznania historii całego Dolnego
Śląska oraz do zwiedzania samego Wrocławia. Wystawa obejmuje 25 sal
ekspozycyjnych. W kasie Pałacu Królewskiego dostępne są audioguidy
oprowadzające po wystawie w języku polskim, niemieckim lub
angielskim. Do wystawy wydany został katalog w języku polskim,
angielskim i niemieckim.
Historia
Najstarsza
część pałacu została w 1719 zrealizowana przez Peintnera według planów
Fischera von Erlach jako rezydencja barona Heinricha Gottfrieda von
Spätgen (jego rokokowy nagrobek znajduje się w pobliskim kościele św.
Doroty). W 1750 została wykupiona od jego spadkobierców przez króla Prus
Fryderyka II Wielkiego; od tego czasu nosiła miano pałacu królewskiego, zwanego czasem też fryderycjańskim.
|
ok. 1760 |
Obok (ok. 50 m wzdłuż ul. Kazimierza Wielkiego w kierunku zachodnim) znajduje się ewangelicki kościół, zwany dworskim.
|
ok.1795 Z PAWILONAMI LANGHANSA |
Początkowo utrzymany w formach klasycyzującego baroku pałac stanowił położony w głębi parceli, między placem a ogrodem
zwarty budynek, stanowiący obecne skrzydło środkowe. O atrakcyjności
położenia stanowiło to, że znajdował się na osi widokowej ulicy
prowadzącej z Rynku, zwanej tradycyjnie Zamkową (od lat 80. Gepperta).
Po wykupieniu pałacu przez króla Prus otoczono dziedziniec honorowy
niskimi oficynami, od strony ogrodu natomiast dobudowano w latach
1796-1797 według projektu Carla Gottharda Langhansa
długie i wąskie skrzydło południowo-zachodnie, sięgające aż do
fortyfikacji na obecnym pl. Wolności. Na końcu skrzydła, nad przejazdem
bramnym poprzecznej do niego ulicy, znajdowały się sypialnia i gabinet
królewski, dzięki czemu król mógł obserwować manewry wojsk, ewentualnie
dowodzić obroną miasta lub łatwo się ewakuować. Tam Fryderyk Wilhelm III
Hohenzollern 10 marca 1813 ustanowił Krzyż Żelazny.
Po
wyburzeniu fortyfikacji nastąpiła dalsza rozbudowa pałacu: około 1845
Friedrich August Stüler zbudował w stylu włoskiego neorenesansu skrzydło
południowe, rozciągające się równolegle do Fosy
i przylegające poprzecznie do południowo-zachodniego, zakończone
obustronnie otwartymi arkadowymi pawilonami, z czasem przeszklonymi.
Ponadto do zachodniego pawilonu przybudowano pawilon kuchni. W latach
1858-1868 Stüler przebudował dziedziniec honorowy — po zburzeniu
sąsiednich kamienic powstały obszerne klasycystyczne skrzydła
północno-wschodnie i północno-zachodnie, tworzące ze skrzydłem
centralnym spójną całość.
|
Neorenesansowe skrzydło z królewskimi sypialniami od południa; XIX wiek od lewej widoczne pawilony |
Pałac
stał się głównym elementem nowo utworzonego placu Ćwiczeń,
zwanego też Zamkowym (obecny plac Wolności), którego ramy tworzyły
ponadto monumentalne gmachy Teatru Miejskiego, komendantury, sądu oraz
Zgromadzenia Stanów Prowincji Śląskiej. Plac stanowił miejsce defilad i
symbol potęgi Prus. Po I wojnie światowej i ogłoszeniu w Niemczech
republiki przekształcono pałac w muzeum. W tym czasie istniały liczne
plany przekształcenia architektury pałacu i placu, m.in. proponowano
przebicie przejazdu bramnego pod skrzydłem centralnym w celu
usprawnienia komunikacji.
|
Sala balowa w nieistniejącym skrzydle fryderycjańskim narysowana przez Franca Huth w 1936 |
Podczas
II wojny światowej południowe i południowo-zachodnie skrzydło spłonęły i
zostały wyburzone w latach 50., pozostał jedynie budynek kuchni i
zachodni pawilon arkadowy (używany następnie przez towarzystwo
kulturalne wrocławskich Greków, potem tymczasowa siedziba muzeum
etnograficznego).
|
Zniszczony front Pałacu Królewskiego, 1945 |
Pozostałe
budynki pałacu odbudowano ze zniszczeń wojennych w czasie obchodów
Tysiąclecia Państwa Polskiego ze składek na Społeczny Fundusz Odbudowy
Stolicy i Kraju.
Skrzydło północno-wschodnie przedłużono o jedną oś okienną i stworzono
nową elewację od strony nowego przejazdu. W ostatnich latach w głównym
budynku pałacu królewskiego (adres: Kazimierza Wielkiego 35) mieściły
się wrocławskie muzea etnograficzne i archeologiczne. 19 kwietnia 2009
po kilkuletnim remoncie w pałacu otwarte zostało Muzeum Miejskie z barokowym ogrodem.
Część budynku zajmują drobiazgowo odrestaurowane komnaty królewskie.
Dwa skrzydła gmachu zajmuje wystawa "1000 lat Wrocławia". Na wystawie
prezentowanych jest prawie trzy tysiące eksponatów, wiele z nich
pochodzi ze zbiorów polskich i niemieckich kolekcjonerów oraz Biblioteki
Uniwersyteckiej we Wrocławiu, skarbca katedry św. Jana i Muzeum
Archidiecezjalnego we Wrocławiu.
|
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz