Władysławowo

Władysławowo (do roku 1952 Wielka Wieś) – miasto w północnej Polsce, w województwie pomorskim, w powiecie puckim, w gminie Władysławowo. Położone na Pobrzeżu Gdańskim, nad Morzem Bałtyckim i Zatoką Pucką. Mieści się tutaj port morski. Zabytki  Lista zabytków chronionych prawnie we Władysławowie: kościół pw. Wniebowzięcia NMP, wybudowany w latach 1932-1936 (zobacz: parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Władysławowie), dom przy ul. Merkleina 4, wybudowany w 1922 r., dom gen. Hallera, wybudowany w 1922 r. (ul. Morska 6),   Lista obiektów o walorach historycznych: dom modernistyczny z 1939 r., ul. Nadmorska 11 Dom Rybaka – budynek wzniesiony w latach 50. XX w. jako hotel dla rybaków. Obecnie pełni funkcję budynku urzędu miasta, a wieża stanowi punkt widokowy. Niższy taras położony jest na wysokości 45 m n.p.m., a wyższy – 63 m n.p.m. Z wieży widać panoramę miasta, morze, przylądek Rozewie, Zatokę Pucką i Mierzeję Helską. Lista pomników znajdujących się we Władysławowie: Pomnik-popiersie Antoniego Abrahama w Hallerowie Pomnik generała Józefa Hallera w Hallerowie   Pomnik Męczenników Wielkiej Wsi na Szotlandzie Cmentarz pomordowanych we wrześniu 1939 r. (Sosnowo, ul. Gdańska; cmentarz choleryczny) Aleja Gwiazd Sportu we Władysławowie – "Korona Himalajów"     Fontanna w parku Ośrodek Przygotowań Olimpijskich. Jedna z figur przy fontannie w parku.   Historia W XII i XIV wieku odnotowano miejscowość rybacką o nazwie (łac.) Vela Ves (Wielka Wieś) oraz wsie pomocnicze Cetniewo i Poczernino. W roku 1638 sejm elekcyjny zadecydował o wzmocnieniu militarnym Pucka poprzez wybudowanie portu floty wojennej. Władysław IV wystawił nad morzem dwa forty: Władysławów i Kazimierzów. Następnie w niewielkiej odległości od fortu powstał port notowany w latach 1635 i 1636 jako Władysławowo. 11 lutego 1920 roku generał Józef Haller przybył do Wielkiej Wsi, gdzie odbył rejs kutrem po Bałtyku. Jeden z jego oficerów – ppłk Henryk Bagiński postanowił kupić tu 20 ha ziemi, nadając nowej osadzie nazwę Hallerowo. Według spisu powszechnego z 1921 r. Wielka Wieś miała 641 mieszkańców. 15 czerwca 1927 roku powstał przystanek kolei „Hallerowo”, który został zamknięty po niespełna dwóch latach i dnia 15 maja 1929 oddano do użytku stację „Wielka Wieś – Hallerowo”, obecnie Władysławowo. Wiosną 1936 roku rozpoczęto budowę portu rybackiego, którego otwarcie nastąpiło 3 maja 1938 roku; na cześć króla Władysława IV port nazwano Władysławowem. 1 lipca 1952 roku połączono Wielką Wieś, Hallerowo i osadę przyportową w jednostkę administracyjną – gminę Władysławowo. Dwa lata później otrzymała ona status osiedla. Władysławowo (cały obszar gminy) otrzymało prawa miejskie 30 czerwca 1963 roku, zaś w 1973 – herb. 1 stycznia tego roku do Władysławowa włączono obszar osiedla Jastrzębia Góra oraz części obszaru miejscowości Chłapowo i Tupadły o powierzchni 1045,62 ha i Swarzewo o powierzchni 66,60 ha. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa gdańskiego. W 2000 roku miejską promenadę przemianowano na aleję Gwiazd Sportu. Statut Miasta informował, że miasto Władysławowo obejmuje obszar miejscowości, Chałupy, Chłapowo, Jastrzębia Góra, Rozewie, Tupadły, Ostrowo, Karwia i Władysławowo. Zgodnie z oficjalnym wykazem miejscowości ustalanym przez ministra odpowiedzialnego za administrację jednostki te (z wyjątkiem Władysławowa wspomnianego tylko jako miasto) miały status części miasta Władysławowo. Ponadto istniały tu jeszcze trzy jednostki urzędowo posiadające taki sam status lecz nieuwzględniane w statusie miasta (Poczernino, Lisi Jar i Cetniewo). 1 stycznia 2015 gmina Władysławowo zmieniła rodzaj z miejskiego na miejsko-wiejski. W praktyce oznaczało to wyłączenie poza administrację miasta obszarów miejscowości Chałupy, Chłapowo, Jastrzębia Góra, Karwia, Rozewie (województwo pomorskie), Tupadły, i Ostrowo, nadając im status wsi. Z wyłączonych terenów powstał obszar wiejski gminy miejsko-wiejskiej Władysławowo. 1 stycznia 2015 odebrany został też status miasta gminie miejskiej Władysławowo z równoczesnym (tego samego dnia) nadaniem statusu miasta miejscowości Władysławowo. Był to dwuetapowy zabieg administracyjny związany ze zmianą rodzaju gminy z miejskiej na miejsko-wiejską. Po odłączeniu siedmiu sołectw i osiedli miasto Władysławowo składa się z 5 dzielnic: Cetniewo, Hallerowo, Śródmieście, Szotland i Żwirowa. Odłączone północne i zachodnie wsie (Chłapowo, Jastrzębia Góra, Karwia, Ostrowo, Rozewie i Tupadły) stanowią terytorialnie spójny wiejski obszar gminy Władysławowo, natomiast Chałupy na Mierzei Helskiej stanowią jego eksklawę, pomiędzy miastem Władysławowem a Jastarnią (gmina miejska). Na uwagę zasługuje fakt, że w granicach miasta Władysławowa nadal pozostaje znaczny odcinek Mierzei Helskiej (6 km od nasady), wchodzący w skład dzielnicy Szotland. We Władysławowie swoją pierwszą siedzibę miała pierwsza w historii kaszubskojęzyczna rozgłośnia radiowa – Radio Kaszëbë, działająca od grudnia 2004 roku. Następnie siedziba radia została przeniesiona do Rumi.           Władysławowo – główki portu na falochronie Latarnia Morska Rozewie         Wybrzeże Zatoki Puckiej we Władysławowie - tzw. Słone Łąki