Radziwiłłowie

Michał Hieronim Radziwiłł herbu Trąby (ur. 10 października 1744, zm. 28 marca 1831 w Warszawie) – wojewoda wileński, książę Świętego Cesarstwa Rzymskiego, miecznik wielki litewski 1771-1775, kasztelan wileński 1775-1790, konsyliarz Rady Nieustającej w 1775 roku, targowiczanin. Odznaczony Orderem Orła Białego (1773), Orderem Świętego Stanisława (1773), pruskimi Orderem Czarnego Orła i Orderem Czerwonego Orła, bawarskim Orderem Świętego Huberta, kawaler maltański od 1797. Biografia Syn chorego umysłowo Marcina Mikołaja Radziwiłła i Marty z Trembickich, zaniedbywany aż do ubezwłasnowolnienia ojca (co nastąpiło w 1748 r.). Jego bratem był wojewoda Józefa Mikołaja Radziwiłła. Otrzymał staranne wykształcenie. Ożenił się z Heleną Przezdziecką, znaną między innymi z powodu romansu z królem Stanisławem Augustem. Osiedli w Nieborowie. Właściciel licznych dóbr, zasłynął jako dobry gospodarz. Za jego rządów stawy w położonych k. Ostrowa Wielkopolskiego dobrach przygodzickich stały się jednymi z najznaczniejszych w Polsce i w Europie (ich powierzchnia wynosiła wówczas ok. 700 ha, tj. była porównywalna z obecną). W Nieborowie zgromadził pokaźny zbiór dzieł sztuki. Był marszałkiem brześciańskim w konfederacji radomskiej.   Poseł województwa brzeskolitewskiego na Sejm Repninowski,  23 października 1767 wszedł w skład delegacji Sejmu, wyłonionej pod naciskiem posła rosyjskiego Nikołaja Repnina, powołanej w celu określenia ustroju Rzeczypospolitej. Marszałek konfederacji Wielkiego Księstwa Litewskiego, zawiązanej na Sejmie Rozbiorowym w Warszawie w 1773. Jako poseł brzeskolitewski wszedł w skład delegacji wyłonionej pod naciskiem dyplomatów trzech państw rozbiorczych, mającej przeprowadzić rozbiór. 18 września 1773 roku podpisał traktaty cesji przez Rzeczpospolitą Obojga Narodów ziem zagarniętych przez Rosję, Prusy i Austrię w I rozbiorze Polski.  Członek konfederacji Andrzeja Mokronowskiego w 1776 roku.  Składał podpisy na dokumentach sankcjonujących rozbiory w 1793 na ostatnim sejmie rozbiorowym. Został członkiem Komisji Rozdawniczej Litewskiej, ustanowionej dla likwidacji majątku skasowanego w Rzeczypospolitej zakonu jezuitów. W latach 1773-1775 pobierał miesięcznie 1000 czerwonych złotych z kasy wspólnej trzech dworów rozbiorczych. Był członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego. Figurował na liście posłów i senatorów posła rosyjskiego Jakowa Bułhakowa w 1792 roku, która zawierała zestawienie osób, na które Rosjanie mogą liczyć przy rekonfederacji i obaleniu dzieła 3 maja.  Na sejmie grodzieńskim w 1793 roku został mianowany przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego członkiem deputacji do traktowania z posłem rosyjskim Jakobem Sieversem.  22 lipca 1793 roku podpisał traktat cesji przez Rzeczpospolitą ziem zagarniętych przez Rosję w II rozbiorze Polski. Sejm grodzieński (1793) nominował go do Rady Nieustającej i Komisji Edukacji Narodowej. W 1773 został kawalerem Orderu Świętego Stanisława. Za pieniądze, które otrzymał od Rosji za złożenie podpisów pod aktami rozbiorowymi, kupił pałac w Nieborowie wraz z otaczającymi go gruntami w roku 1774. Julian Ursyn Niemcewicz napisał o Michale, że był to w ostatnim sposobie samolub, zły obywatel, nieuczynny. W 1812 roku przystąpił do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego.  Miał pięciu synów, w tym Antoniego Henryka Radziwiłła i Michała Gedeona Radziwiłła, oraz trzy córki. Zmarł w Warszawie w wieku 87 lat. Pochowano go w Nieborowie.  Był najprawdopodobniej ostatnim żyjącym senatorem świeckim Rzeczypospolitej Obojga Narodów.   Józef Mikołaj Radziwiłł herbu Trąby (ur. 1736 w Krakowie, zm. 1813), wojewoda trocki od 1788, kasztelan trocki od 1784, wojewoda miński od 1773, pisarz wielki litewski od 1764, książę, pułkownik powiatu kowieńskiego w 1764 roku. Syn księcia Marcina Mikołaja Radziwiłła, brat księcia Michała Hieronima Radziwiłła. Był upośledzony fizycznie. Do dwunastego roku życia przebywał pod opieką chorego umysłowo ojca. Po ubezwłasnowolnieniu Marcina Mikołaja Radziwiłła opieką nad synem zajął się ich krewny Hieronim Florian Radziwiłł. Józef Mikołaj Radziwiłł nauki pobierał w Warszawie. Otrzymał tytuł wojewody trockiego. Był członkiem konfederacji Czartoryskich w 1764 roku i posłem na sejm konwokacyjny (1764) z województwa nowogródzkiego. W 1764 roku był elektorem Stanisława Augusta Poniatowskiego z powiatu kowieńskiego. Był członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego. Właściciel licznych dóbr, m.in. Nieborowa, ordynacji kleckiej i ordynacji przygodzickiej. Podczas jego władania przeprowadzono w dobrach reformy. W 1777 został kawalerem Orderu Orła Białego, w 1763 roku odznaczony Orderem Świętego Huberta. Po upadku Polski zrzekł się, na rzecz krewnych, części dóbr i odizolował się w rezydencji w Radziwillimontach. Pochowano go w Nieświeżu. Anna Barbara Olimpia Mostowska z domu Radziwiłł – polska powieściopisarka. Nieznane są dokładne daty jej urodzin i śmierci, w encyklopediach można spotkać się z ramami czasowymi ok. 1762 – przed 1833. W rzeczywistości ustalenie jej daty urodzin przez Jana Gebethnera na ok. 1762 r. to czysta spekulacja, nieoparta na faktach. Co się zaś tyczy daty śmierci, ostatnie badania pozwoliły umieścić ją w przedziale czasowym 1810-1811. O Mostowskiej wiadomo niewiele. Prawdopodobnie w 1778 wyszła za mąż za starostę mińskiego Dominika Przeździeckiego, któremu w 1779 urodziła syna Michała. Po śmierci męża w listopadzie 1782 zrzekła się opieki nad małoletnim synem, a w 1787 powtórnie wyszła za mąż, mimo gwałtownych sprzeciwów rodziny pana młodego, za młodszego od siebie Tadeusza Antoniego Mostowskiego. Ich małżeństwo nie trwało jednak długo. Mostowski rozwiódł się z żoną wprawdzie dopiero przed 1804, ale faktycznie rozpadło się ono dużo wcześniej. W latach 90. XVIII w. Mostowska spędziła wiele lat za granicą, głównie we Francji, gdzie zetknęła się z modną na Zachodzie powieścią gotycką. Po powrocie na Litwę nawiązała współpracę z wileńską oficyną Józefa Zawadzkiego, w której w 1806 opublikuje seryjne wydawnictwo Moje rozrywki (m.in. Strach w Zameczku, Matylda i Daniło), a w 1807 Astoldę – jedną z pierwszych w Polsce prób powieści historycznej, choć w rzeczywistości dzieło nic wspólnego z historią nie ma, skoro autorka czerpie wiedzę historyczną z szesnastowiecznych "kronik". W 1809 nakładem drukarni diecezjalnej opublikowała pięć kolejnych powiastek pomieszczonych w zbiorze Zabawki w spoczynku. Wiadomo też, że Mostowska była autorką kilku sztuk teatralnych, nie zachowanych jednak do naszych czasów. Jak podaje Barbara Czwórnóg-Jadczak, w 1819 w Krakowie wystawiono sztukę opartą na Strachu w Zameczku. Od tamtej pory Mostowska popadła w niemal całkowite zapomnienie. Dopiero w 2002 w wydawnictwie Universitas ukazało się pierwsze od czasu śmierci pisarki wydanie Strachu w Zameczku i Posągu i Salamandry. Książę Antoni Mikołaj Radziwiłł herbu Trąby (ur. 4 października 1741 roku, zm. 1778 roku), syn Marcina Mikołaja, brat Józefa Mikołaja i Michała Hieronima. Kanonik wileński, od 1767 roku referendarz wielki koronny, następnie sekretarz wielki koronny od 1773 roku. Spoczywa w podziemiach kościoła pw. św. Jadwigi i Małgorzaty w Dębicy. Książę Hieronim Wincenty Radziwiłł herbu Trąby (ur. 11 maja 1759 w Nieświeżu, zm. 18 września 1786) – polski poseł, podkomorzy wielki litewski od 1779, ordynat na Klecku, starosta miński. Syn Michała Kazimierza Radziwiłła zwanego Rybeńko i Anny Ludwiki, ojciec Dominika Hieronima Radziwiłła. Za zasługi odznaczony Orderem Orła Białego i Orderem Świętego Huberta. Mikołaj Radziwiłł herbu Trąby (ur. 1 sierpnia 1748, Berdyczów – zm. 1811) – generał major i komendant dywizji wojsk litewskich w latach 1789-1791, szef Regimentu Gwardii Konnej Wielkiego Księstwa Litewskiego, książę Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Był członkiem Komisji Wojskowej Obojga Narodów w 1788 roku. W 1792 roku odznaczony Orderem Orła Białego, w 1765 roku odznaczony został Orderem Świętego Huberta. Mateusz Radziwiłł (ur. 1768 - zm. 1818), książę, generał wojsk rosyjskich, tajny radca stanu, właściciel dóbr Berdyczów. Wychowanek korpusu kadetów w Petersburgu. Po śmierci ojca w 1770 roku, jego matka wyszła powtórnie za mąż za Stanisława Kostkę Nowakowskiego. Mieszkał i był przez nią wychowywany w Hryszkowcach koło Berdyczowa. Ożenił się z córką generała Stanisława Eustachego Zakrzewskiego, która mu wniosła w posagu dworek rodziny. Po jej śmierci ożenił się z kuzynką Julią, córką Mikołaja Radziwiłła, wdową po Józefie Judyckim. Większość źródeł podaje, że był bezdzietny, jednak można napotkać informacje, że jego syn Aleksander zmarł w wieku 8 lat, prawdopodobnie dlatego też o nim się nie wspomina.