Delfina Potocka

Miniatura Delfiny pędzla Moritza Michaela Daffingera, 1839 Delfina Potocka, z domu Komar (ur. w marcu 1807 w Murowanych Kuryłowcach na Podolu, zm. 2 kwietnia 1877 w Paryżu) – dama, przyjaciółka artystów. A. Scheffer Portret Delfiny Potockiej, ok. 1820 Córka Stanisława Komara i Honoraty Orłowskiej. W 1825 roku poślubiła Mieczysława Potockiego i miała z nim 2 córki. Była nieszczęśliwa w pożyciu małżeńskim z Potockim, z którym się później rozwiodła. Odznaczała się urodą oraz zdolnościami umysłowymi i artystycznymi. W młodości była uczennicą Fryderyka Chopina. Portret Delfiny nieznanego artysty, pochodzący z lat 20/30 XIX wieku. Po rozstaniu z mężem wyjechała za granicę, gdzie mieszkała będąc przyjaciółką i powiernicą Zygmunta Krasińskiego oraz jego najtrwalszą miłością. Z Krasińskim poznała się w Neapolu 24 grudnia 1838 i rychło została jego umiłowaną, przed którą poeta zwierzał się ze wszystkich swoich myśli i zamiarów i dla której pisał utwory (Przedświt). Wynikiem tego stosunku była też olbrzymia korespondencja poety do kochanki, ogłaszana dotychczas w drobnych fragmentach, dopiero od roku 1930 (tom I) w obszerniejszym wyborze. Jej listy są cenne dla polskiej epistolografii. F.J. Barrias Delfina śpiewająca przy umierającym Chopinie, 1885 Odegrała również rolę w życiu Chopina (1832–1836). Podejrzewa się, że Delfina Potocka była pierwowzorem Idalii, światowej damy z Fantazego Juliusza Słowackiego. Miniatura Delfiny z początku lat 40 XIX wieku. Została pochowana 6 kwietnia 1877 na starym cmentarzu w Montmorency, niedaleko Paryża. Fragment rysunku przedstawiającego Delfinę z książką, Portret Delfiny autorstwa A. Scheffera. Wschodni turban był jednym z jej ulubionych dodatków. Delfina Potocka z książki - "Nieromantyczni romantycy" Jerzego Jankowskiego Delfinę Potocką zwano muzą polskiego romantyzmu. Była bowiem długoletnią przyjaciółką Zygmunta Krasińskiego i Fryderyka Chopina, przyjaźniła się z Cyprianem Norwidem, znała Juliusza Słowackiego, a Celina Mickiewiczowa czyniła jej wyrzuty, że uwodzi Adama. Pochodziła z zamożnej rodziny szlacheckiej, a jej ojciec Stanisław Delfin Komar służył w wojsku rosyjskim i awansował do stopnia majora. Chociaż w Polsce zarzucano mu służalczość i ugodową postawę wobec zaborcy, wybrano go później marszałkiem szlachty powiatu uszyckiego. Ożenił się z Honoratą Orłowską, córką łowczego koronnego króla Stanisława Augusta. Żona urodziła mu sześcioro dzieci: córki Delfinę, Ludmiłę i Natalię oraz synów Aleksandra, Mieczysława i Włodzimierza. Najprawdopodobniej najstarszym dzieckiem był Aleksander, gdyż Delfina przyszła na świat w 1807 roku, w siedem lat po ślubie swoich rodziców. Była dziewczyną niezwykle urodziwą, wysoką, szczupłą, o jasnych włosach, które w wijących się puklach spadały na ramiona. W jej spojrzeniu wyczuwano pewną surowość, ale uśmiech miała miły i ujmujący. Otrzymała staranne wychowanie, ponieważ była oczytana, grała na klawikordzie, śpiewała, malowała, a językiem francuskim posługiwała się równie dobrze jak i polskim. Kiedy ukończyła trzynaście lat, pojawił się pierwszy adorator. Był nim trzykrotnie od niej starszy poeta Stanisław Starzyński, pisujący pod pseudonimem Stach Doliwa. Miłość ta miała charakter wyłącznie platoniczny - ze względu na różnicę wieku i różnice majątkowe adoratora traktowano niezbyt poważnie. Starzyński pisywał dla Delfiny wiersze, które egzaltowana panienka czytała z dużą przyjemnością. Zdecydowanie więcej szczęścia posiadał natomiast Mieczysław Potocki, syn jednego z twórców konfederacji targowickiej. Potoccy należeli do najstarszych i najświetniejszych rodów magnackich w Rzeczypospolitej. Ich rodowód sięgał XV wieku, a od wieku XVII pełnili już najważniejsze urzędy państwowe: starostów, wojewodów, hetmanów. Jeden z nich nosił nawet tytuł prymasa. Stanisław Szczęsny, ojciec Mieczysława, był wojewodą ruskim i generałem w armii rosyjskiej. Pierwsza jego żona, Gertruda Komorowska, zginęła śmiercią tragiczną, z drugą zaś, Józefiną z Mniszchów, matką jego jedenaściorga dzieci, rozwiódł się, aby poślubić Greczynkę Zofię Celice-Clavone, którą odkupił od Józefa Witta, komendanta kamienieckiej twierdzy. Zofia odznaczała się wyjątkową urodą, inteligencją i brakiem skrupułów. Podróżowała wiele po Europie i została kochanką hrabiego Prowansji, późniejszego króla Ludwika XVIII, a także faworyta Katarzyny Wielkiej, księcia Potiomkina. Potockiemu, nim jeszcze stała się formalnie jego żoną, powiła trójkę potomstwa nieślubnego - wszystkie te dzieci zmarły. Mówiło się, że żyła także ze swoim pasierbem i że najmłodszy Bolesław był nie tyle synem, ile wnukiem Szczęsnego. Później została faworytą carskiego gubernatora Nowosilcowa. Po śmierci Potockiego sądziła się z dziećmi Mniszchówny i dla swego potomstwa wywalczyła olbrzymią fortunę, a Mieczysław wyrokiem sądu został właścicielem rodowego Tulczyna. Stosunki pomiędzy matką i synem po jakimś czasie uległy naprężeniu i Zofia ogłosiła publicznie, iż jej pierworodny nie jest potomkiem Szczęsnego, lecz że spłodził go wenecki bandyta Caracolli. Mieczysław odpowiedział także publicznie, że "być może i rozbójnik wenecki miał z matką stosunek i nie przeczę, że mogę być z niego zrodzony. Skoro jednak Stanisław Szczęsny Potocki uznał mnie za własnego syna i chrztem potwierdził to uznanie, jestem sukcesorem wydzielonego mi majątku, do którego nikt prócz mnie nie ma prawa". Rozwścieczony, wyrzucił następnie matkę z domu, a sprawa oparła się aż o dwór carski. Doszło do pozornej zgody, ale pod naciskiem Nowosilcowa car wcielił Mieczysława do swojej gwardii. Potocki uciekł wkrótce z Petersburga i zjawił się u Delfiny Komarówny, aby prosić ją o rękę. Burzliwe życie magnata odstraszało nieco Stanisława Komara przed wyrażeniem zgody na to małżeństwo. Początkowo odmówił i wywiózł córkę za granicę. Lecz młodej panience spodobał się przystojny hrabia Potocki, głównie ze względu na magię jego nazwiska. Po powrocie do Polski przekonała zatem ojca i w 1825 roku doszło do ślubu. Mąż okazał się jednak człowiekiem skąpym, bezwzględnym, mściwym i okrutnym. Arcybiskup Feliński pisał o nim, że "Mieczysław obrał drogę jak gdyby chciał urągać nie tylko patriotyzmowi, lecz i najprostszej uczciwości... Przy oszczędności posuniętej wręcz do brudnego sknerstwa, dla fantazji rzucał niekiedy milionami, aby na swoim postawić". Delfina kochała początkowo swojego męża i pięciokrotnie rodziła mu dzieci, które nieszczęściem umierały wkrótce po urodzeniu. Krążyły plotki, że niemowlęta rodziły się potworkami. Po kilku latach małżeństwo poczęło przeżywać wyraźny kryzys, a Mieczysław coraz częściej bił swoją żonę, nękał ją głodem, zamykał i więził. W tej sytuacji Delfina zdecydowała się na wyjazd do Paryża, gdzie miała poddać się operacji ginekologicznej. Wyjeżdżała sama, a małżonek, którego zatrzymały sprawy majątkowe, miał dojechać później. Zamiast do Paryża Potocki pojechał jednak do Odessy, gdzie uwiódł pułkownikową Meller-Zakomelską i wywiózł ją do Tulczyna. Pech chciał, iż pułkownikowa podobała się także carowi Mikołajowi I, który kazał pojmać Potockiego. Zakomelską na jakiś czas zamknięto w klasztorze, a Mieczysławowi nakazano osiedlić się w Woroneżu. Dopiero po roku udało mu się uzyskać paszport i wyjechać do Francji. W Paryżu Delfina nawiązała tymczasem romans z Karolem Augustem hrabią de la Billarderie, nieślubnym synem Talleyranda i hrabiny Adelajdy Flahaut, autorki modnych niegdyś romansów. Hrabia liczył już ponad czterdzieści lat i miał bardzo bogatą przeszłość. Był kochankiem królowej holenderskiej Hortensji Bonaparte, która urodziła mu syna, późniejszego księcia Morny. Uwodził pasierbicę cesarza Hortensję Beauharnais, która urodziła mu nieślubnego syna, królową Neapolu Karolinę i romansował także z Anetką z Tyszkiewiczów Potocką, panią na Wilanowie. Mówiono o nim, że "był to lekkomyślny człowiek, lecz nikt nie posiadał nigdy tyle siły logicznej w rozprowadzaniu swej lekkomyślności". Nie ulega wszakże wątpliwości, iż to pod wpływem hrabiego Flahaut ukształtowała się ostatecznie osobowość Delfiny. Zaczęła prowadzić ożywione życie towarzyskie i spotykać się z mężczyznami, chociaż zawsze demonstrowała przy tym swoją nadmierną pobożność. Mickiewicz uznawał to za obłudę i nazywał ją "największą z grzesznic". W połowie listopada 1830 roku Delfina poznała Fryderyka Chopina. Młody kompozytor, w którym coraz więcej osób widziało rodzącego się geniusza, miał duże wzięcie w towarzystwie i bywał częstym gościem na różnych ekskluzywnych przyjęciach, na których spotykał Potocką. "Rozrywany jestem na wszystkie strony - pisał. - Wszedłem w pierwsze towarzystwa, siedzę między ambasadorami, książętami, ministrami. Dla mnie jest to rzecz najpotrzebniejsza, bo stamtąd niby dobry gust wychodzi; zaraz masz większy talent, jeżeli cię w ambasadzie angielskiej czy austriackiej słyszano, zaraz lepiej grasz, jeżeli cię księżna Vaudemont protegowała". Pomiędzy Delfiną a Chopinem zawiązała się nić sympatii, która przerodziła się później w gorący romans. Najpierw odwiedzała go pod pretekstem nauki gry na fortepianie, potem preteksty nie były już potrzebne. Związek ten przetrwał cztery lata, ale przyjaciółmi pozostali przez całe życie. Delfinie Fryderyk poświęcił swój Koncert fortepianowy f-moll. Mieczysław Potocki nie zabawił w Paryżu długo. Wrócił wkrótce do rodzinnego Tulczyna, w którym założył formalny harem. Powiadano, że na jego rozkaz "dziewki i dziewczęta podnoszą koszule do pasa, a gdy się spodoba z białej płci jaka grafowi, każe ją odesłać do Tulczyna, do swojego seraju". Delfina także nie pozostawała mu wierna. Bawiąc okresowo w Berlinie, nawiązała romans z chargé d'affaires ambasady francuskiej Charles'em de Bresson. Mimo iż w dalszym ciągu była oficjalną kochanką hrabiego Flahaut, utrzymywała też kontakty z wieloma innymi mężczyznami. Był wśród nich Ferdynand książę Orleanu, syn Ludwika Filipa i następca tronu francuskiego, oraz bratanek Napoleona Hieronim Bonaparte. W Potockiej kochał się także Honoriusz Balzac, ale nie odważył się nigdy wyznać jej swojej miłości. Ewelina Hańska czyniła mu w każdym razie z tego powodu wyrzuty. Tłumaczył się w sposób niezbyt elegancki: "Mój aniele... Moi wrogowie rozpuszczają plotki o moim związku z jakąś księżniczką rosyjską, wymienia się panią Potocką... Widziałem Delfinę, biedną, zwiędłą, passée... Mój Boże. Cóż za szkielet, co za wyraz twarzy, znudzony, nudzący, cóż za cera zwiędłego liścia, ta kobieta nie jest już kobietą. Ona wygląda jak ciało, które butwieje". W 1836 roku Mieczysław Potocki podjął próbę pojednania się z żoną i Delfina jeździła nawet do Tulczyna. Była ponadto w Petersburgu, gdzie pomagała mężowi uregulować jego sprawy majątkowe. Do pojednania wszakże nie doszło, gdyż związała się w tym czasie z wielkim księciem Michałem, młodszym bratem cara, który przez wiele lat darzył ją swoimi względami. Później wyjechała do Włoch. Tam spotkał ją Słowacki, który pisał na ten temat do matki: "Przyjechała tu pani Komarowa z córkami, dawna moja znajoma drezdeńska... Panny dwie zadziwiły całą Florencję swoją pięknością: starsza podobna do Wenus medycejskiej, zakochana szalenie w bardzo brzydkim z twarzy Adonisie, choruje z miłości". Kim był ten brzydki Adonis, nie wiadomo. Wiadomo natomiast, iż w Neapolu poznała Zygmunta Krasińskiego, który stał się największą miłością jej życia. Krasiński zakończył właśnie swój romans z Joanną Bobrową, którą porzucił na rozkaz ojca, sposobiącego go do małżeństwa z Elizą Branicką. Piękna hrabina Potocka zrobiła na Zygmuncie kolosalne wrażenie i poeta zakochał się w niej bez pamięci. Zaczęli spotykać się coraz częściej i już wkrótce zostali kochankami. Ich miłość to historia ustawicznych spotkań i rozstań, utrwalona przede wszystkim w setkach listów. "Czułem od pierwszej chwili, że anioł drzemie w Tobie, anioł piękności i energii i anioł słodyczy... Potęga Twojej natury zaraz mnie uderzyła... I uczułem jakbyś stała na punkcie, na którym mogłaś upaść i zginąć, a znów skądinąd równie łatwo rozwinąć skrzydła i wniebowstąpić" - pisał do niej zakochany Krasiński. Snuli oczywiście plany małżeńskie, ale małżeństwo to było całkowicie nierealne. Na przeszkodzie stał tu bowiem z jednej strony małżonek Delfiny, z drugiej zaś ojciec poety, który zmuszał syna do małżeństwa z Branicką. Mieczysław Potocki związał się wprawdzie w tym czasie z pańszczyźnianą chłopką, która urodziła mu syna i córkę, ale nie zmieniało to faktu, iż nadal pozostawał legalnym mężem Delfiny. Na wiadomość o nowym romansie swojej żony raz jeszcze podjął próbę pojednania i przybył nawet w tym celu do Neapolu, ale próba ta zakończyła się fiaskiem. Mieczysław, który zabiegał o legalnego sukcesora, rozpoczął zatem starania o rozwód. Najpierw oskarżył żonę o kradzież rodzinnych klejnotów, potem pisał do biskupa, iż jego małżeństwo z punktu widzenia prawa kanonicznego nie może być ważne, gdyż wcześniej zaręczył się z młodszą siostrą Delfiny; odwoływał się w tej sprawie do konsystorza w Mińsku. Ojciec Krasińskiego przeprowadził także swoją wolę i zmusił syna, aby rozpoczął starania o rękę Elizy Branickiej. Kochankowie widywali się przeto rzadziej i w życiu Delfiny pojawili się nowi mężczyźni: dyplomata rosyjski Bugaj, hiszpański arystokrata Bedmar, przyrodni brat Flahauta markiz Souza, generał Michał Mycielski i serdeczny przyjaciel Krasińskiego książę Jerzy Lubomirski. Poeta przeżywał męki zazdrości. Bedmara nazywał "psem", Souzę "jezuitą", Bugaja chciał "wysmagać nahajką", Mycielskiego oskarżał o romans z aktorką i awanturnicą Constance, a Lubomirskiego o stosunek z Laurą Godefroid. Potocka odnowiła starą znajomość z Charles'em de Bresson oraz została kochanką hrabiego Aleksego Orłowa. Możliwe, iż cała ta galeria kochanków była protestem Delfiny przeciwko małżeństwu poety, do którego koniec końców doszło w 1843 roku. Mniej więcej w tym samym czasie Potocki uzyskał orzeczenie o rozwodzie, co stawiało jego byłą żonę w dość kłopotliwej sytuacji. Zamierzała nawet wstąpić do klasztoru, później zaś poślubić starszego od siebie o lat jedenaście i niezbyt błyskotliwego generała Michała Mycielskiego, ale od projektów tych ostatecznie odstąpiła. Wylądowała za to w ramionach dalekiego kuzyna swojego męża, hrabiego Adama Potockiego z Krzeszowic, oraz lorda Yarmoutha Hertforda, potomka głośnej kochanki króla Anglii Jerzego II. Mieczysław Potocki ożenił się natomiast z wnuczką swojego ojca z pierwszego małżeństwa, Emilią Szweykowską. Urodziła mu ona upragnionego syna Mikołaja. Krasiński, który nie kochał swej świeżo poślubionej Elizy Branickiej i zamierzał odzyskać względy Delfiny, wpadł na oryginalny pomysł, aby zamieszkać w Nicei wspólnie ze swą żoną i kochanką. Obie kobiety utrzymywały pozornie przyjacielskie stosunki, chociaż dla nikogo nie ulegało wątpliwości, iż jest to przyjaźń na pokaz. Zdawał sobie z tego sprawę również i poeta, który pisał do Lubomirskiego: "Już zapadłem w melancholię i nie rozumiem, jak z niej wydobędę się. We troje wszyscy umieramy... trojaka śmierć nas trojga, choć każdy najszlachetniej działa". Nie miał jednak dość siły do rozstania się z kochanką i przeciągał w czasie tę nienormalną sytuację. Lecz gdy Eliza urodziła mężowi drugiego syna, Delfina postanowiła odejść. Widywano ją potem w Ems, gdzie flirtowała z księciem Stanisławem Jabłonowskim, oraz w Paryżu, gdzie kokietowała Charles'a René Montalemberta. W Paryżu wysłuchać także musiała oskarżeń Celiny Mickiewiczowej, która pomawiała ją o flirt z Adamem. Mickiewicza znała wprawdzie od dawna, ale nie łączyły ich nigdy bliskie stosunki. Zwykle byli nawet nastawieni do siebie dość wrogo. Serdeczną przyjaźń nawiązała z młodym Cyprianem Norwidem. Ukończyła w tym czasie czterdziesty rok życia i jej temperament erotyczny poczynał z wolna wygasać. Jej ostatnim znanym kochankiem był malarz Paweł Delaroche. Nie wiadomo dokładnie, kiedy się poznali, wiadomo natomiast, iż pożegnali się w 1856 roku, gdy artysta zmarł nagle. Następujące kolejno po sobie zgony Chopina, Mycielskiego, Delaroche'a i Krasińskiego wywarły na Delfinie bardzo silne wrażenie. Wciąż jeszcze była piękną kobietą, o której względy ubiegali się liczni mężczyźni, ale historia nie przekazała wiadomości o jej nowych romansach. Zajmowała się działalnością charytatywną i w Nicei prowadziła zakład wychowawczy dla dziewcząt. W 1872 roku odczuwać poczęła dolegliwości reumatyczne i bardzo pogorszył się jej wzrok. Nieco później stwierdzono także nowotwór sutka i musiała poddać się operacji usunięcia piersi. Operacja przebiegła wprawdzie pomyślnie, lecz po kilku latach pojawiły się przerzuty. Zmarła w 1877 roku ukończywszy siedemdziesiąt lat. Odchodziła już w epoce wiktoriańskiej pruderii i nic przeto dziwnego, że jej życie wywoływało zgorszenie ówczesnych moralistów. "Niewielu było chyba lowelasów w sferach monde'u paryskiego lat 1832-1850, którzy nie gościli w alkowie Delfiny z Komarów Potockiej" - napisano wówczas. Na ile była to opinia prawdziwa, trudno jest dzisiaj powiedzieć. W pamięci przyjaciół pozostała jednak zawsze piękną, czułą i kochającą kobietą, która wywarła swój znaczący wpływ zarówno na muzykę Chopina, jak i poezję Zygmunta Krasińskiego i Cypriana Norwida. Weszła do historii jako muza polskiego romantyzmu. ................................. . Delfina Potocka – anioł czy grzesznica? Nie ma wątpliwości, że była niezwykłą kobietą. Muza polskiego romantyzmu, artystka, koneserka sztuki i życia a przy okazji... kochanka wielu najważniejszych mężczyzn dziewiętnastowiecznej Europy. Co sprawiło, że tak łatwo wprawiała w zachwyt każdego mężczyznę który stanął na jej drodze? Była długoletnią przyjaciółką Zygmunta Krasińskiego i Fryderyka Chopina, przyjaźniła się z Cyprianem Norwidem, znała Juliusza Słowackiego, a Celina Mickiewiczowa czyniła jej wyrzuty, że uwodzi Adama. Niewątpliwie Delfina Potocka w pełni wykorzystała fakt, że żyła w ciekawych czasach. Urodziła się w zamożnej szlacheckiej rodzinie. Jej ojciec Stanisław Delfin Komar był majorem w wojsku rosyjskim, pełnił też stanowisko marszałka szlachty powiatu uszyńskiego. Delfina przyszła na świat w 1807 roku, w siedem lat po ślubie swoich rodziców. Już w dzieciństwie podobno zachwycała urodą. Otrzymała staranne wychowanie, uwielbiała czytać, grała na klawikordzie, śpiewała, malowała, a językiem francuskim posługiwała się równie dobrze jak polskim. Książki, które wręcz połykała sprawiły, że wyrosła na pannę niezmiernie romantyczną i ciut egzaltowaną. Cechy te towarzyszyły jej przez lata i zdaje się, że w dużej mierze przyczyniły się do jej sukcesów na salonach i w męskich sercach. Nie zapominajmy bowiem, że Delfinie przyszło dorastać w czasach rozkwitu europejskiego romantyzmu. Porywy duszy które jeszcze kilkanaście lat wcześniej uchodziłyby za dyskredytującą w towarzystwie śmiesznostkę, teraz wychodziły na pierwszy plan. Fani Goethego i Schillera z pełną świadomością widowiskowo cierpieli, kochali i przeżywali głębokie duchowe rozterki, które poetycko opisywali w listach, z których tylko ułamek należał do wartościowych przykładów epistolografii. Młodziutka, śliczna Delfina już w wieku 13 lat miała szczęście podbić serce poety. Był nim trzykrotnie od niej starszy Stanisław Starzyński, pisujący pod pseudonimem Stach Doliwa. Miłość ta miała charakter wyłącznie platoniczny – ze względu na różnicę wieku i różnice majątkowe adoratora traktowano niezbyt poważnie. Starzyński pisywał dla Delfiny wiersze, które egzaltowana panienka czytała z dużą przyjemnością. Zdecydowanie więcej szczęścia posiadał natomiast Mieczysław Potocki, syn jednego z twórców konfederacji targowickiej. Mieczysław miał dość burzliwą przeszłość – w jego rodzinie wciąż dochodziło do rozwodów, tragicznych śmierci i awantur. Sam młody Potocki procesował się zawzięcie z własną macochą o spadek po ojcu, co doprowadziło do skandalu który dotarł do uszu cara, który aby utemperować krewkiego młodzieńca, wcielił go do armii. Mieczysław postanowił zabezpieczyć swoje finanse w inny sposób, zdecydował się starać o rękę zamożnej panny Komarówny. Małżeński koszmar Burzliwe życie magnata odstraszało nieco Stanisława Komara przed wyrażeniem zgody na to małżeństwo. Początkowo odmówił i wywiózł córkę za granicę. Lecz młodej panience spodobał się przystojny hrabia Potocki, głównie ze względu na magię jego nazwiska. Po powrocie do Polski przekonała zatem ojca i w 1825 roku doszło do ślubu. Mąż okazał się jednak człowiekiem skąpym, bezwzględnym, mściwym i okrutnym. Delfina kochała początkowo swojego męża i pięciokrotnie rodziła mu dzieci, które nieszczęściem umierały wkrótce po urodzeniu. Krążyły plotki, że niemowlęta rodziły się potworkami. Po kilku latach małżeństwo poczęło przeżywać wyraźny kryzys, a Mieczysław coraz częściej bił swoją żonę, nękał ją głodem, zamykał i więził. W tej sytuacji Delfina zdecydowała się na wyjazd do Paryża, gdzie miała poddać się operacji ginekologicznej. Wyjeżdżała sama, a małżonek, którego zatrzymały sprawy majątkowe, miał dojechać później. Na szczęście dla Delfiny i jej przyszłości nie dojechał. Zamiast do Paryża pojechał bowiem do Odessy, gdzie uwiódł pułkownikową Meller-Zakomelską. Pech chciał, iż pułkownikowa podobała się także carowi Mikołajowi I, który kazał pojmać Potockiego. Zakomelską na jakiś czas zamknięto w klasztorze, a Mieczysławowi nakazano areszt domowy. Dopiero po roku udało mu się uzyskać paszport i wyjechać do Francji. Hrabina Potocka podbija Paryż Tymczasem w Paryżu Delfina odżyła. Jej uroda, nienadwątlona trudnymi ciążami i porodami, zachwycała paryskie towarzystwo. Doceniono tu także jej talenty artystyczne. Pani Potocka dysponowała podobno przepięknym głosem, co z chęcią podczas wieczorków w paryskich salonach demonstrowała. Prócz tego zachwycała błyskotliwością i erudycją, co w połączeniu z urokiem osobistym i świadomością własnej urody tworzyło mieszankę wybuchową. Z każdą chwilą Delfinie przybywało adoratorów, na których namowy i zaklęcia Delfina ani myślała pozostać obojętną. I tutaj warto wspomnieć, że mimo, iż w tamtych czasach en mode były porywy ducha, nie oznaczało to, że porywy ciała była w jakikolwiek sposób passe. W Paryżu Delfina nawiązała romans z Karolem Augustem hrabią de la Billarderie, nieślubnym synem Talleyranda i hrabiny Adelajdy Flahaut, autorki modnych niegdyś romansów. Hrabia liczył już ponad czterdzieści lat i miał bardzo bogatą przeszłość. Był kochankiem wielu pań z najwyższych kręgów politycznych, wśród nich były na przykład dwie królowe, więc nasza Delfina nie miała ani szans ani tym bardziej ochoty opierać się hrabiemu. Mówiono o nim, że "był to lekkomyślny człowiek, lecz nikt nie posiadał nigdy tyle siły logicznej w rozprowadzaniu swej lekkomyślności". Nie ulega wszakże wątpliwości, iż to pod wpływem hrabiego Flahaut ukształtowała się ostatecznie osobowość Delfiny. Zaczęła prowadzić ożywione życie towarzyskie i spotykać się z mężczyznami, chociaż zawsze demonstrowała przy tym swoją nadmierną pobożność. Mickiewicz uznawał to za obłudę i nazywał ją "największą z grzesznic". Galeria kochanków W połowie listopada 1830 roku Delfina poznała Fryderyka Chopina. Młody kompozytor miał duże wzięcie w towarzystwie i bywał częstym gościem na różnych ekskluzywnych przyjęciach, na których spotykał Potocką. Pomiędzy Delfiną a Chopinem zawiązała się nić sympatii, która przerodziła się później w gorący romans. Związek ten przetrwał cztery lata, ale przyjaciółmi pozostali przez całe życie. Delfinie Fryderyk poświęcił swój Koncert fortepianowy f-moll. Tymczasem do Paryża zawitał mąż naszej bohaterki. Mieczysław Potocki nie zabawił jednak w Paryżu długo. Wrócił wkrótce do rodzinnego Tulczyna, w którym założył formalny harem. Delfina jednak także nie pozostawała mu dłużna. Mimo iż w dalszym ciągu była oficjalną kochanką hrabiego Flahaut, utrzymywała też kontakty z wieloma innymi mężczyznami. Był wśród nich Ferdynand książę Orleanu, syn Ludwika Filipa i następca tronu francuskiego oraz bratanek Napoleona Hieronim Bonaparte. W Potockiej kochał się także Honoriusz Balzac, ale nie odważył się nigdy wyznać jej swojej miłości. Ewelina Hańska, wielka miłość pisarza, czyniła mu z tego powodu wyrzuty, na które Balzac reagował niezbyt elegancko, śląc do ukochanej listy, w których porównywał słynną z urody panią Potocką do szkieletu i... butwiejącego liścia. Pewnym jest, że ani szkieletu ani tym bardziej gnijącego liścia Delfina nie przypominała. Na wszystkich portretach widzimy zgrabną, znakomicie zbudowaną wielkooką piękność. Dodatkowo Delfina słynęła nie tylko z urody ale i dobrego smaku. Nosiła ponoć tylko jasne, pastelowe suknie, które w mniemaniu jej licznych wielbicieli czyniły ją podobną do anioła. Taką hrabinę Potocką zobaczył w Neapolu Zygmunt Krasiński, który stał się największą miłością jej życia. Delfina i Zygmunt Piękna hrabina Potocka zrobiła na Zygmuncie kolosalne wrażenie i poeta zakochał się w niej bez pamięci. Ich miłość to historia ustawicznych spotkań i rozstań, utrwalona przede wszystkim w setkach listów. Snuli oczywiście plany małżeńskie, ale małżeństwo to było całkowicie nierealne. Na przeszkodzie stał tu bowiem z jednej strony małżonek Delfiny, z drugiej zaś ojciec poety, który zmuszał syna do małżeństwa z Branicką. Mieczysław Potocki w tym czasie postanowił pojednać się z żoną – w czym absolutnie nie przeszkadzał mu niemal oficjalny związek z chłopką, która urodziła mu syna. Ponieważ starania te spaliły na panewce, urażony hrabia Potocki rozpoczął starania o rozwód, podczas których posuwał się do licznych oszustw i oszczerstw wobec Delfiny. Ojciec Krasińskiego przeprowadził także swoją wolę i zmusił syna, aby rozpoczął starania o rękę Elizy Branickiej. Kochankowie widywali się rzadziej i w życiu Delfiny pojawili się nowi mężczyźni: dyplomaci, arystokraci,politycy, artyści... Poeta przeżywał męki zazdrości. Możliwe, iż cała ta galeria kochanków była protestem Delfiny przeciwko małżeństwu poety, do którego koniec końców doszło w 1843 roku. Mniej więcej w tym samym czasie Potocki uzyskał orzeczenie o rozwodzie, co stawiało jego byłą żonę w dość kłopotliwej sytuacji. Zamierzała nawet wstąpić do klasztoru, ale od pomysłu tego ostatecznie odstąpiła. Krasiński, który nie kochał swej świeżo poślubionej Elizy Branickiej i zamierzał odzyskać względy Delfiny, wpadł na oryginalny pomysł, aby zamieszkać w Nicei wspólnie ze swą żoną i kochanką. Obie kobiety utrzymywały pozornie przyjacielskie stosunki, chociaż dla nikogo nie ulegało wątpliwości, iż jest to przyjaźń na pokaz. Poeta widowiskowo cierpiał, czemu wyraz dawał w swojej korespondencji, nie miał jednak dość siły rozstać się z kochanką i przeciągał w czasie tę nienormalną sytuację. To Delfina, gdy Eliza urodziła mężowi drugiego syna, postanowiła odejść. Ostatnie lata Rozczarowana postawą kochanka hrabina Potocka znów postanowiła rzucić się w wir romansów. W Paryżu podobno zacieśniła kontakty z Mickiewiczem, jednak ich romans nigdy nie został potwierdzony. Ukończyła w tym czasie czterdziesty rok życia i jej temperament erotyczny poczynał z wolna wygasać. Jej ostatnim znanym kochankiem był malarz Paweł Delaroche. Wciąż jeszcze była piękną kobietą, o której względy ubiegali się liczni mężczyźni, ale historia nie przekazała wiadomości o jej nowych romansach. Zajmowała się działalnością charytatywną i w Nicei prowadziła zakład wychowawczy dla dziewcząt. Zmarła na raka w 1877 roku ukończywszy siedemdziesiąt lat. Odchodziła już w epoce wiktoriańskiej pruderii i nic przeto dziwnego, że jej życie wywoływało zgorszenie ówczesnych moralistów. "Niewielu było chyba lowelasów w sferach monde'u paryskiego lat 1832-1850, którzy nie gościli w alkowie Delfiny z Komarów Potockiej” – pisano o niej. Jednak w pamięci potomnych Delfina zapisała się jako prawdziwa córa swoich czasów, która potrafiła pełnymi garściami czerpać z tego, co miały jej one do zaoferowania.   Autor: Zuzanna Ducka-Lubas