Heidelberg

Heidelberg – miasto na prawach powiatu w Niemczech, w kraju związkowym Badenia-Wirtembergia, w rejencji Karlsruhe, w regionie Rhein-Neckar, nad Neckarem. Jest siedzibą powiatu Rhein-Neckar, jednak do niego nie należy. Liczba mieszkańców wynosi 147 312 (31 grudnia 2010), a powierzchnia miasta 108,83 km². Zabytki i atrakcje turystyczne Heidelberg jest jednym z nielicznych większych miast Niemiec, które nie ucierpiało w czasie II wojny światowej. Atrakcyjne położenie na zboczach gór przy końcowym odcinku przełomowej doliny rzeki Neckar powoduje, że miasto jest od czasów romantyzmu nieprzerwanie jednym z głównych celów turystycznych kraju. Spore Stare Miasto (Altstadt) zostało gruntownie odbudowane po zniszczeniach z lat 1689 i 1693 w stylu barokowym. W jego granicach wyróżniają się: Most Karla-Teodora (stary most) - wybudowany w 1788 roku na miejscu wcześniejszych konstrukcji drewnianych. Zniszczony w czasie II wojny światowej przez oddziały Wermachtu został zrekonstruowany w 1947 r. Kościół Świętego Ducha (Heiliggeistkirche) - kościół gotycki użytkowany przez parafię ewangelicką został wybudowany w latach 1398-1515 jest najznaczniejszą budowlą jaka przetrwała z czasów średniowiecza na Starym Mieście. Znajduje się przy Rynku (Marktplatz) i posiada charakterystyczne kramy dobudowane od zewnątrz. Kościół uniwersytecki św. Piotra (Peterskirche) - najstarszy kościół zachowany na Starym Mieście z XIII wieku, do budowy kościoła Ducha Świętego pełnił rolę fary miejskiej. W 1896 r. został przejęty przez uniwersytet. Wewnątrz znajduje się około 150 epitafiów profesorów uniwersytetu. Kościół pojezuicki p.w. Ducha Świętego i św. Ignacego (Jesuitenkirche, Pfarrkirche Heiliger Geist und St. Ignatius) - najważniejsza świątynia katolicka miasta wybudowana w 1. połowie XVIII wieku przez jezuitów na miejscu dawnego klasztoru augustynów. W 1809 r. stał się kościołem parafialnym. Ratusz (Rathaus) - wybudowany w latach 1701-03 w stylu barokowym. Hotel pod rycerzem (Hotel zum Ritter) - znajdująca się naprzeciw kościoła Ducha Świętego kamienica renesansowa, która jako jedyna przetrwała bombardowanie francuskie. Pozostałości średniowiecznych fortyfikacji miejskich - stajnia (Marstall) i wieża czarownic (Hexenturm). Ulica Główna (Hauptstrasse) - jeden z najdłuższych deptaków w Europie, przy którym mieszczą się liczne reprezentacyjne XVIII- i XIX-wieczne budynki. Kościół Opatrzności Bożej (Providenzkirche) - ewangelicki XVII-wieczny kościół, dawniej siedziba parafii luterańskiej. Historyczne budynki uniwersytetu, w tym Stary Uniwersytet (Alte Universität) w którym się mieści muzeum uniwersyteckie, biblioteka uniwersytecka (Universitätsbibliothek), instytut psychologii (Psychologische Institut, Alte Anatomie) i inne. Barokowe pałace i kamienice, w tym: budynek Heidelberskiej Akademii Nauk (Heidelberger Akademie der Wissenschaften, znany też jako Großherzogliche Palais), Palais Morass będący siedzibą Muzeum Elektoratu Palatynatu Reńskiego (Kurpfälzische Museum) i in. Brama Karola (Karlstor) wybudowana między 1775 a 1781 r. w formie łuku triumfalnego. Barokowa kaplica św. Anny (St. Anna Kapelle). Poza Starym Miastem wyróżniającymi się miejscami są: Ruiny gotycko-renesansowego zamku (Heidelberger Schloss) na zboczu góry Königstuhl, 80 metrów nad miastem. Ruiny otaczają historyczne ogrody. Na zamku można obejrzeć największą na świecie beczką na wino (Großes Fas). Góra Königstuhl z zabytkową koleją górską i instytutami naukowymi, atrakcjami turystycznymi oraz gołoborzami. Trasa panoramiczna Philosophenweg, z której rozciągają się widoki na miasto. Opactwo Neuburg Dawne miasteczko Handschuhsheim z ruinami gotyckiego zamku i średniowiecznym kościołem św. Wita. XIX-wieczne dzielnice Neuenheim i Weststadt. Cmentarz miejski Bergfriedhof, na którym jest pochowane wiele osobistości, jak Fryderyk Ebert, Carl Bosch, Max Wolf i inni. Góra Heiligenberg z ruinami dwóch średniowiecznych klasztorów (św. Michała i św. Szczepana), celtyckich wałów, wieżami widokowymi, ponazistowskim amfiteatrem Thingstätte, Ogród zoologiczny Ogród Botaniczny Uniwersytetu Ruprechta Karola Błonia nad Neckarem (Neckarwiese)  W mieście znajduje się kilkanaście muzeów. Do najważniejszych należą: Kurpfalzisches Museum Deutsches Apotheken-Museum w ruinach zamku Muzeum uniwersyteckie Muzeum zamkowe Muzeum sztuki sakralnej przy kościele pojezuickim Historia Pierwszą osadę na terenach dzisiejszego Heidelbergu założyli około IV - II wiek p.n.e. Celtowie. W czasach rzymskich powstała tu twierdza, świątynia i most. Dzisiejszą miejscowość założono w 1196 roku jako osadę we włościach klasztoru Schönau w Odenwaldzie. W roku 1220 uzyskała ona prawa miejskie, a w pięć lat później, drogą wymiany weszła w skład włości hrabiego palatyna reńskiego Ludwika I Bawarskiego z rodu Wittelsbachów, którzy rozpoczęli budowę pierwszego zamku. Pod koniec XIII wieku miasto stało się jedną z głównych rezydencji rodu, a po wydzieleniu się linii palatyńskiej na podstawie porozumienia z Pawii w 1329 roku zostało stolicą księstwa, które w 1356 roku zostało podniesione do rangi elektoratu. Wzrost znaczenia państewka, a za tym i miasta, spowodował znaczący rozwój miejscowości, która osiągnęła ponad 5 tysięcy mieszkańców. W 1386 roku w Heidelbergu książę elektor Ruprecht I założył uniwersytet - najstarszy w granicach współczesnych Niemiec, trzeci najstarszy w granicach ówczesnego Cesarstwa i czwarty w Środkowej Europie (po praskim, krakowskim i wiedeńskim). W XV wieku na skutek konfliktów miasto utraciło część swojego znaczenia. Dopiero czasy reformacji przyniosły nową dynamikę w jego rozwoju. Ponieważ ostatecznie elektorzy palatynatu przystąpili do wiary reformowanej - mało popularnej w Cesarstwie poza Szwajcarią i Holandią - byli oni zmuszeni do szukania sojuszy w odległych krajach Europy. Miasto, dzięki uniwersytetowi, stało się jednym z głównych ośrodków intelektualnych kalwinizmu. Zasłynęło z publikacji Katechizmu Heidelberskiego oraz bogatej Biblioteki Palatyńskiej (łac. Bibliotheca Palatina) powstałej z księgozbiorów zrabowanych z likwidowanych klasztorów. Szczytem tej epoki był ślub księcia elektora Fryderyka V z królewną Elżbietą Stuart, córką króla Anglii. W czasie wojny trzydziestoletniej miasto okupowały wojska Ligi Katolickiej. W tym czasie księgozbiór Biblioteki Palatyńskiej wysłano do Rzymu. Największe zniszczenia przyniosły ze sobą jednak sprzymierzone z Unią Protestancką wojska Szwedzkie, które zajęły miasto w roku 1633. Po pokoju westfalskim miasto nie odzyskało swojego znaczenia. Od 1685 roku władcy Palatynatu Reńskiego byli katolikami, jednak prowadzili politykę tolerancji religijnej. Największą tragedią w dziejach miasta było dwukrotne zburzenie przez wojska francuskie miasta i zamku w trakcie wojny o sukcesję w Palatynacie w 1689 i 1693 roku - przetrwały jedynie dwa kościoły, jedna kamienica i dwa fragmenty murów miejskich, a zamek stoi do dziś w ruinie. Zniszczenia spowodowały odbudowę miasta w stylu barokowym oraz w 1720 roku przeniesienie rezydencji książąt elektorów do Mannheim. Sprowadzeni w roku 1703 jezuici założyli kolegium oraz przeprowadzili budowę okazałego kościoła. W ramach rozbioru Palatynatu Reńskiego w 1803 roku Heidelberg włączono do Wielkiego Księstwa Badenii. Począwszy od końca XVIII wieku miasto stało się drugim, obok Jeny, centrum niemieckiego wczesnego romantyzmu. Od tego czasu jest nieustannie jednym z głównych celów turystycznych Niemiec. XIX wiek, oprócz romantyzmu przyniósł odnowienie uniwersytetu (który uzyskał miano Ruperto Carola od łacińskich imion założyciela) i industrializację. W 1840 roku powstało jedno z najstarszych połączeń kolejowych Niemiec z Mannheim do Heidelbergu. Powstały kliniki, nowe dzielnice, duże przedsiębiorstwa. Uniwersytet stał się jednym z czołowych ośrodków naukowych na świecie. W 1848 roku Heidelberg był jednym z głównych ośrodków rewolucyjnych. Po I wojnie światowej na pierwszego prezydenta Republiki Weimarskiej wybrano Friedricha Eberta pochodzącego z Heidelbergu. Począwszy od wielkiego kryzysu w mieście popularność zdobyło NSDAP. W okresie kryształowej nocy zniszczono wszystkie synagogi w mieście, a 150 Żydów deportowano do Dachau. Kolejnych 280 deportowano 22 października 1940 roku, najpierw do Gurs, następnie do Auschwitz. W czasie wojny Heidelberg, jako jedno z nielicznych większych miast Niemiec nie został zbombardowany przez Aliantów. Po wojnie w mieście znajdowała się kwatera główna sił zbrojnych USA w Europie. W zamachu bombowym dokonanym przez Frakcję Czerwonej Armii zginęło trzech żołnierzy USA, a kilku innych zostało rannych. W okresie powojennym zrealizowano kilka projektów urbanistycznych na szeroką skalę: nowy dworzec, nowy kampus uniwersytecki, osiedla z wielkiej płyty w dzielnicach Boxberg i Emmertsgrund. W mieście ulokowano kilka instytutów naukowych o międzynarodowym znaczeniu. Złożony w 2004 roku wniosek o wpisanie Starego Miasta i ruin zamku na listę światowego dziedzictwa UNESCO został dwukrotnie odrzucony. Do 2013 roku wojska amerykańskie wycofały się całkowicie z Heidelbergu, a na części przejętych gruntów powstaje nowe osiedle Bahnstadt.