Dzbanecznik

Dzbanecznik (Nepenthes L.) – rodzaj roślin owadożernych z rodziny dzbanecznikowatych. Występują jako pnące się półkrzewy. Dzbaneczniki występują głównie w Azji Południowo-Wschodniej (Tajlandia, Malezja, Indonezja, Filipiny; szczególnie na terytorium tych ostatnich). Do rodzaju zalicza się ok. 140 gatunków. Morfologia Liście Kształtu dzbankowatego z wieczkiem, napełnione płynem trawiennym, działają jak pułapki, do których wpadają owady. Wielkość dzbanka różni się w zależności od gatunku rośliny (mogą mieć od kilku do nawet kilkudziesięciu centymetrów). Dzbanek posiada tzw. kołnierzyk zwany też obrzeżem, który pokryty jest śliską, zwabiającą owady, substancją. Zwabiony owad siada na obrzeżu i zaczyna spożywać tę substancję, po czym wpada do środka pułapki i zanurza się w cieczy trawiennej, z której nie może się już wydostać. Tam jest powoli rozkładany i jego składniki odżywcze są wchłaniane przez roślinę (są to głównie azotany, które są roślinie potrzebne). Dzbanki posiadają dodatkowo klapkę (tzw. wieczko), która jest tuż nad kołnierzykiem. Dzięki wieczku dostaje się do dzbanka mniej wody deszczowej, a to zapobiega rozcieńczeniu przez nią cieczy trawiennej. Systematyka i gatunki Pozycja według APweb (2001...) – aktualizowany system APG II Należy do rodziny dzbanecznikowatych (Nepenthaceae), rzędu goździkowców (Caryophyllales) w obrębie dwuliściennych właściwych. Pozycja w systemie Reveala (1993-1999) Rodzina zawiera jeden tylko rodzaj – dzbanecznik (Nepenthes L.) Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist, podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Nepenthanae Takht. ex Reveal, rząd dzbanecznikowce (Nepenthales Dumort.), rodzina dzbanecznikowate (Nepenthaceae Dumort.), podrodzina NepenthoideaeK. Koch, plemię Nepentheae(Dumort.) E. Spach, rodzaj dzbanecznik (Nepenthes L.). Gatunki dzbanecznik Attenborougha (Nepenthes attenboroughii) dzbanecznik beczułkowaty (Nepenthes ampullaria) dzbanecznik białobrzegi (Nepenthes albomarginata) dzbanecznik bukietnicowy (Nepenthes rafflesiana) dzbanecznik dwuostrogowy (Nepenthes bicalcarata) dzbanecznik krwisty (Nepenthes sanguinea) dzbanecznik madagaskarski (Nepenthes madagascariensis) dzbanecznik Merrilla (Nepenthes merrilliana) dzbanecznik owłosiony (Nepenthes villosa) dzbanecznik Perville'a (Nepenthes pervillei) dzbanecznik przedziwny (Nepenthes mirabilis) dzbanecznik radży (Nepenthes rajah) dzbanecznik Reinwardta (Nepenthes reinwardtiana) dzbanecznik rozdęty (Nepenthes ventricosa) dzbanecznik skrzydlaty (Nepenthes alata) dzbanecznik smukły (Nepenthes gracilis) dzbanecznik talangenski (Nepenthes talangensis) dzbanecznik Treuba (Nepenthes treubiana) dzbanecznik ucięty (Nepenthes truncata) dzbanecznik Veitcha (Nepenthes veitchii) dzbanecznik Vieillarda (Nepenthes vieillardii) dzbanecznik wielki (Nepenthes maxima) dzbanecznik wielkolistny (Nepenthes macrophylla) dzbanecznik znad jeziora Toba (Nepenthes tobaica) Nepenthes aptera Nepenthes adnata Nepenthes anamensis Nepenthes angasanensis Nepenthes argentii Nepenthes aristolochioides Nepenthes bellii Nepenthes benstonei Nepenthes bongso Nepenthes boschiana Nepenthes burbidgeae Nepenthes burkei Nepenthes campanulata Nepenthes clipeata Nepenthes copelandii Nepenthes danseri Nepenthes deaniana Nepenthes densiflora Nepenthes diatas Nepenthes distillatoria Nepenthes dubia Nepenthes edwardsiana Nepenthes ephippiata Nepenthes eustachya Nepenthes eymae Nepenthes faizaliana Nepenthes fallax Nepenthes fusca Nepenthes glabrata Nepenthes glandulifera Nepenthes gracillima Nepenthes gymnamphora Nepenthes hamata Nepenthes hirsuta Nepenthes inermis Nepenthes insignis Nepenthes izumiae Nepenthes jacquelineae Nepenthes khasiana Nepenthes klossii Nepenthes lamii Nepenthes lavicola Nepenthes longifolia Nepenthes lowii Nepenthes macfarlanei Nepenthes macrovulgaris Nepenthes mapuluensis Nepenthes masoalensis Nepenthes mikei Nepenthes mindanaoensis Nepenthes mira Nepenthes mollis Nepenthes muluensis Nepenthes neoguineensis Nepenthes northiana Nepenthes ovata Nepenthes paniculata Nepenthes papuana Nepenthes petiolata Nepenthes philippinensis Nepenthes pilosa Nepenthes platychila Nepenthes pyriformis Nepenthes rhombicaulis Nepenthes saranganiensis Nepenthes sibuyanensis Nepenthes singalana Nepenthes spathulata Nepenthes spectabilis Nepenthes stenophylla Nepenthes sumatrana Nepenthes tentaculata Nepenthes tenuis Nepenthes thorelii Nepenthes tomoriana Nepenthes vogelii Nepenthes x Ventrata Nepenthes campanulata Nepenthes jacquelineae Nepenthes sibuyanensis Nepenthes attenboroughii Nepenthes ampullaria Nepenthes bicalcarata Nepenthes villosa Nepenthes pervillei Nepenthes tobaica Nepenthes aristolochioides Nepenthes bellii Nepenthes hamata Nepenthes inermis Nepenthes sumatrana Nepenthes × ventrata   Uprawa Wymagania Podłoże powinno mieć odczyn kwaśny, optymalnie między 3 a 5. Powinno składać się z mieszaniny torfu z perlitem i piaskiem w proporcjach 3:1:1. Nie należy stosować podłoży z dodatkiem nawozów. Nie należy narażać dzbaneczników na silne działanie promieni słonecznych, które mogłyby popalić liście rośliny. Najlepsze jest światło rozproszone. Jeśli roślina będzie miała nieodpowiednią ilość światła, dzbanki nie będą odpowiednio ubarwione, np. będą miały czerwone plamy. Temperatura nie powinna być niższa niż 18 °C i wyższa niż 38 °C. Pielęgnacja Ziemia powinna być stale wilgotna, ale nie mokra. Nie umieszczamy rośliny bezpośrednio w wodzie, ani na podstawce z wodą. Najlepszą wodą do podlewania jest woda destylowana lub z filtra odwróconej osmozy (RO), ale nadaje się też woda przegotowana. Nie wolno używać żadnych nawozów, bowiem optymalnym nawozem są składniki odżywcze, które roślina zdobywa po złapaniu owada. Dzbaneczniki zaliczają się do roślin, które są trudne w hodowli, ponieważ wymagają wysokiej wilgotności powietrza. Pochodzą z wilgotnych lasów równikowych, gdzie wilgotność jest zwykle wysoka. Nie powinna być ona niższa niż 60% i nie wyższa niż 90%. W pomieszczeniach mamy zwykle wilgotność 40%. Jeśli wilgotność będzie za niska, dzbanki nie będą się rozwijać i roślina będzie miała tylko liście. Liście powinny być często zraszane, około 3-4 razy dziennie. Jeśli wilgotność jest wysoka, można to robić rzadziej. Najlepiej zraszać roślinę wodą destylowaną. Można też użyć wody deszczowej (jeśli zanieczyszczenie powietrza jest niskie). Ostatecznie można użyć przegotowanej wody z kranu, jednak musi ona odstać 3 dni. Liście skropione zbyt twardą wodą pokryją się plamami soli zawartych w wodzie.