Bluszczyk kurdybanek

Bluszczyk kurdybanek (Glechoma hederacea L.), zwany też zwyczajowo bluszczykiem ziemnym, kurdybankiem, obłożnikiem – gatunek rośliny należący do rodziny jasnotowatych. Występuje w całej Europie, w umiarkowanych strefach Azji, na Syberii, zadomowiony także w Ameryce Północnej gdzie jest gatunkiem zawleczonym. Pospolity na całym obszarze Polski.

Morfologia

Pokrój

Roślina wysokości 10-20 cm, z długimi pełzającymi rozłogami, łatwo zakorzeniającymi się.

Łodyga

Podnosząca się, sporadycznie owłosiona lub naga, rozgałęziona, kanciasta i miękka, z długimi (do 1 m) ulistnionymi rozłogami.

Liście

Zimotrwałe, naprzeciwległe, długości 1-3 cm, sercowato okrągławe lub nerkowate, z karbowanym brzegiem. Na spodniej stronie blaszki często fioletowoczerwone.

Kwiaty

Osadzone po 2-4 w kątach liści, krótkoszypułkowe. Kielich rurkowaty, niewyraźnie dwuwargowy, korona niebieskofioletowa do czerwonawej, sporadycznie biała, z włoskami w gardzieli. Górna warga dwuklapowa, dolna trzyklapowa. Posiada dwa rodzaje kwiatów – obok kwiatów obupłciowych występują kwiaty żeńskie z prątniczkami.

 

Owoce

Rozłupnia rozpadająca się na 4 rozłupki.

Biologia i ekologia

Bylina, geofit. Zakwita w drugim roku życia, kwitnie od kwietnia do czerwca, zapylany jest przez owady. Nasiona rozsiewane są przez mrówki (myrmekochoria). W środkowej Europie występuje od niżu po regiel dolny, w obszarze o klimacie suboceanicznym. Preferuje gleby zasobne w składniki mineralne, szczególnie azot. Rośnie w zaroślach, przydrożach, na łąkach i skrajach pól. W uprawach rolnych, szczególnie w ogrodach jest pospolitym chwastem. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Glechometalia.

Pokrój

Kwiaty

Zastosowanie

• Roślina lecznicza
  • Surowiec zielarski – ziele bluszczyku (Herba Hederae terrestris syn. Herba Glechomae).
  • Skład chemiczny – ziele zawiera śladowe ilości olejku eterycznego, do 7% garbników, cholinę, substancję goryczkową – glechominę, saponiny, żywice, sole mineralne.
  • Działanie – ziele stosowane przeciw zatruciu ołowiem, w medycynie ludowej w postaci naparu stosowany przy przewlekłych nieżytach dróg oddechowych, astmie, przeciw bólom żołądka, przy schorzeniach pęcherza i kamicy nerkowej. Zewnętrznie używany do przemywania ran i w chorobach skóry, ze względu na delikatne działanie ściągające, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne.
• Roślina przyprawowa – stosowany jako przyprawa.
• Roślina miododajna – miód z bluszczyku jest jasnożółty.
• Roślina ozdobna. Uprawiany jest głównie jako roślina okrywowa, rozrasta się bowiem szybko, jego pędy łatwo ukorzeniają się i dobrze znosi zacienienie.

Uprawa

Najlepiej rośnie na żyznym i wilgotnym podłożu. Rozmnaża się z sadzonek pędowych wytwarzanych późnym latem (przyjmują się łatwo), lub przez podział jesienią lub wiosną. Uprawia się go głównie jako roślinę okrywową, z dala od innych roślin ozdobnych, jest bowiem ekspansywny i może stać się w ogródku uciążliwym chwastem. Najczęściej uprawia się kultywar 'Variegata' o bardzo długich pędach i zielonych liściach z charakterystycznymi jasnymi brzegami, które stanowią największą ozdobę tej odmiany.