BEZ

Lidia Dacenko

Mirt zwyczajny

Mirt zwyczajny (Myrtus communis L.) – gatunek rośliny z rodziny mirtowatych (Myrtaceae). Rodzimy obszar występowanie obejmuje głównie obszar śródziemnomorski: Afrykę Północną ( Makaronezja, Algieria, Libia, Marok, Tunezja, Erytrea, Etiopia), część Azji Zachodniej (Afganistan, Cypr, Iran, Irak, Izrael, Jordania, Liban, Syria, Turcja, Pakistan), Jemen na Półwyspie Arabskim oraz Europę Południową (Albania, Jugosławia, Grecja, Włochy, Malta, Francja, Portugalia, Hiszpania). Jako gatunek introdukowany występuje w Republice Południowej Afryki. Jest uprawiany w wielu krajach świata. Kwitnący pęd Zastosowanie Roślina przyprawowa. Owoce są jadalne, mają korzennosłodki smak i są smaczne. W czasach biblijnych na wyspach Sardynia, Korsyka i Kreta oraz w zachodniej Azji były używane jako przyprawa do mięsa, zarówno w całości, jak i po rozkruszeniu. Wysuszonych używano zamiast pieprzu. Obecnie w krajach śródziemnomorskich owoców mirtu używa się do przyprawiania deserów, likierów i słodkich potraw. Liście są również wykorzystywane jako przyprawa. Mają smak ostro-gorzki i zawierają 0,2% do 0,8% olejku myrtolowego. Posiekane lub w całości są używane do przyprawiania pieczonych mięs, gulaszu, mięsnych ragoût, do farszów i sałatek. Włosi całymi gałązkami mirtu zawijają mięso, dziczyznę i drób przed pieczeniem bądź wędzeniem, wkładają też gałązki do środka mięsa. Przed spożyciem gałązki są usuwane. Spalane w ognisku gałązki mirtu są używane do nadawania aromatu mięsom, drobiowi, owocom morza. Olejek mirtowy stosowany jest do aromatyzowania past do zębów, kosmetyków po goleniu i dodatków do kąpieli. Z kwiatków i owoców mirtu wytwarzano kosmetyk zwany wodą anielską. Roślina ozdobna. W krajach o cieplejszym klimacie (strefy 8-11) jest uprawiana jako roślina gruntowa. W Polsce zwykle jest uprawiana jako roślina pokojowa. Nie jest jednak typową rośliną pokojową i zazwyczaj przez lato wystawia się go w pojemnikach na zewnątrz pomieszczeń, a zimę z konieczności musi spędzić w ogrzewanych pomieszczeniach (w Polsce przemarza zimą). Gałązka z owocami Najlepiej rośnie na próchnicznym i przewiewnym podłożu o odczynie kwaśnym lub lekko kwaśnym. Na podłożu wapiennym jego liście jaśnieją i żółkną. Źle znosi przesadzanie, dlatego też należy go od razu wsadzić do większej doniczki. Przez lato nawozi się go słabo, podlewa się umiarkowanie. Od połowy grudnia do końca stycznia przechodzi okres spoczynku. Umieszcza się go wówczas w zimnym, ale świetlistym pomieszczeniu. Mirt uprawiany w doniczkach lubi dużo słońca, ale źle znosi przeciągi, dlatego w lecie dobrze jest doniczki wystawiać na dobrze nasłonecznione, ale zaciszne balkony lub werandy. Aby utrzymać gęsty i zwarty pokrój roślinę przycina się. Rozmnaża się przez sadzonki lub wysiew nasion.

Liberia

Liberia (Republika Liberii – państwo położone w Afryce Zachodniej. Sąsiaduje z Gwineą, Wybrzeżem Kości Słoniowej oraz Sierra Leone. Sytuacja gospodarcza i polityczna tego kraju jest nadal niestabilna, co jest skutkiem przewrotów wojskowych i dwóch wojen domowych (1989–1996 i 1999–2003). Państwo podzielone jest na 15 hrabstw: Bomi Bong Gbarpolu Grand Bassa Grand Cape Mount Grand Gedeh Grand Kru Lofa Margibi Maryland Montserrado Nimba River Cess River Gee Sinoe Państwo położone w Afryce Zachodniej kilkaset kilometrów na północ od równika. Połowa powierzchni pokryta jest lasem tropikalnym. Ukształtowanie terenu zmienia się wraz z oddaleniem od wybrzeża – początkowa równina przechodzi stopniowo w pofałdowany płaskowyż, a następnie w niewysokie góry w północno-wschodniej części kraju. Średnia temperatura utrzymuje się na poziomie 21 stopni Celsjusza. Maksimum to 37 °C. Stosunkowo niewielkie są wahania temperatury spowodowane zmianą pór dnia i roku. Występują dwie pory roku: sucha i deszczowa. Jezioro Bomi Monrovia

x

ZOFIA

Zofia – imię żeńskie pochodzenia greckiego. Pochodzi od słowa σοφία (sophia) oznaczającego "mądrość". W niektórych krajach istnieje męski odpowiednik imienia Zofia: w Bułgarii Sofko, w Danii i Norwegii Sofus lub Sophus. Forma Sonia jest odpowiednikiem polskiego zdrobnienia "Zosia" i posiada – jako pełna forma imienia – negatywną opinię Rady Języka Polskiego. Wśród imion nadawanych nowo narodzonym dzieciom Zofia w 2013 r. zajmowała 5. miejsce w grupie imion żeńskich w Polsce i 1. miejsce w Warszawie. W 2011 r. zajmowała 10. miejsce w grupie imion żeńskich. Zofia imieniny obchodzi: 30 kwietnia, 15 maja, 2 września, 18 września, 23 września, 30 września i 18 grudnia. Zdrobnienia: Zosia, Zośka, Zofka, Zoja, Zojka, Zońka, Sonka, Sonia, Zochna, Zocha, Zosieńka. Znane osoby noszące imię Zofia Zofia Batyckaaktorka - Miss Polonia 1930, Wicemiss Miss Europe 1930, Miss Paramount 1931. Zofia Czerwińska – polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna. Sonia Bohosiewicz - polska aktorka, artystka kabaretowa i piosenkarka. Zofia Maria Merle – polska aktorka teatralna i filmowa. Zofia Kucówna Zofia Czernicka – polska dziennikarka, prezenterka telewizyjna i konferansjerka

Dzień Polskiej Niezapominajki

Dzień Polskiej Niezapominajki – święto przyrody obchodzone corocznie 15 maja, mające na celu promowanie jej walorów, stałe przypominanie o ochronie środowiska i zachowaniu różnorodności biologicznej Polski. Święto ma również na celu zachowanie od zapomnienia ważnych chwil w życiu, osób, miejsc i sytuacji. "Polska Niezapominajka" jest zachętą aby budować silne, głębokie więzy z najbliższymi i szczere przyjaźnie z ludźmi z otoczenia, przypomina o szacunku jaki powinniśmy żywić dla przyrody "małej" i "wielkiej Ojczyzny", przypomina o wartości jaką niosą ze sobą lokalne tradycje czy wytwory ludzkiej myśli - jakimi są np. "perełki architektury" zachowane w miastach, miasteczkach i wsiach. Akcję zapoczątkował w 2002 redaktor radiowej Jedynki, prowadzący "Ekoradio", Andrzej Zalewski (zm. 2011) trochę na przekór Walentynkom. Pierwsze obchody odbyły się 15 maja 2002 roku. Świętu patronują od początku media: Gazeta Wyborcza i Przyroda Polska, która zainicjowała akcję powstania Klubu Szkół Parkowych. Uczniowie tych placówek dbają o miejscową faunę i florę. W kolejnych latach do akcji edukacji włączali się pszczelarze, szkółkarze, leśnicy i inne środowiska, np. Państwowy Instytut Geologiczny, przedszkola i szkoły oraz wiele czasopism, m.in. Dziennik Zachodni, Gość Niedzielny, Gazeta Olsztyńska. Do akcji włączyły się również Lasy Państwowe. Z inicjatywę oczyszczenia lasów królewskich Władysława Jagiełły w 2010 roku, wystąpił Ośrodek Edukacji Ekologicznej i Integracji Europejskiej w Jedlni-Letnisko. Do Polskiej Niezapominajki dołączają również rolnicy ekologiczni.   Hasła "Polskiej Niezapominajki" w kolejnych latach Rok Hasło 2004 zdobywamy polskie serca miłością wzajemną do ojczyzny z jej piękną przyrodą i tradycją – stanowiąc część wielkiej Europy, dorzućmy do wspólnego bukietu – polskie niezapominajki 2005 Ocalić od zapomnienia pamiątki naszych Ojców 2006 A to Polska właśnie 2007 W zdrowym ciele zdrowy duch 2008 Chrońmy fabryki tlenu 2009 Zieleń to nadzieja 2010 Popieramy ojczyźnianą ekologię! 2011 Kochaj las, bo w lesie znajdziesz radość' 2012 Wyczarowane z drewna .

Stanisław Barańczak

Płakała w nocy, ale nie jej płacz go zbudził. Nie był płaczem dla niego, chociaż mógł być o nim. To był wiatr, dygot szyby, obce sprawom ludzi. I półprzytomny wstyd, że ona tak się trudzi, to, co tłumione czyniąc podwójnie tłumionym przez to, że w nocy płacze. Nie jej płacz go zbudził: ile więc był wcześniej nocy, gdy nie zwrócił uwagi - gdy skrzyp drewna, trzepiąca o komin gałąź, wiatr, dygot szyby związek z prawdą ludzi negowały staranniej: ich szmer gasł, nim wrzucił do skrzynki bezsenności rzeczowy anonim: "Płakała w nocy, chociaż nie jej płacz cię zbudził"? Na wyciągnięcie ręki - ci dotkliwie drudzy, niedotykalnie drodzy ze swoim " Śpij, pomiń snem tę wilgoć poduszki, nocne prawo ludzi". I nie wyciągnął ręki. Zakłóciłby, zbrudził toporniejszą tkliwością jej tkliwość: " Zapomnij. Płakałam w nocy, ale nie mój płacz cię zbudził, To był wiatr, dygot szyby, obce sprawom ludzi.".